Wyliczając wymiar urlopu, możemy natknąć się na pewne problemy — zwłaszcza, że do stażu pracy konieczne jest uwzględnienie etapów edukacji, a także kilku innych czynników. Uzyskanie prawa do 26 dni płatnych dni wolnych wiąże się z koniecznością pracy przez wiele lat — ale czy zawsze? Dowiedz się wszystkiego na tematu wyliczania wymiaru urlopu!
Żyjemy po to, żeby pracować? A może pracujemy, żeby żyć?
Musisz samodzielnie odpowiedzieć na to pytanie. 😄
Prawda jest jednak taka, że ważnym elementem kariery zawodowej jest także umiejętność dobrego odpoczynku. W końcu — po dobrze wykonanych zadaniach, trzeba także odpocząć.
Płatny urlop to jedno z ważniejszych praw pracowniczych.
Jednak… na czym dokładnie polega takie uprawnienie?
Dowiedz się wszystkiego na temat urlopu. Sprawdź, ile dni Ci przysługuje!
Przeczytaj ten artykuł, zwłaszcza jeżeli nurtują Cię następujące pytania:
- Czy przysługuje mi 20 czy 26 dni urlopu?
- Czy pracując w niepełnym wymiarze urlopu mam prawo do urlopu?
- Czy pracodawca może odmówić mi urlopu?
Kiedy mowa o urlopie, to najczęściej ma się w głowie urlop wypoczynkowy.
Jest to czas wolny od świadczenia w pracy, podczas którego przysługuje Ci jednak wynagrodzenie. Czyli w potocznym języku — chodzi po prostu o płatne dni wolne. 😄
Nie trzeba chyba nikogo przekonywać do tego, jak istotna jest możliwość zregenerowania sił po ciężkich tygodniach pracy. Bez niego można narazić się na:
Uprawnienie do urlopu jest na tyle istotne, że zostało wpisane do Konstytucji. Art.66 pkt 2 ustawy zasadniczej mówi, że:
Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa ustawa.
Z kolei kwestie szczegółowe dotyczące urlopów regulowane są przez Dział VII Kodeksu Pracy.
Pamiętaj jednak, że prawo do urlopu to uprawnienie pracownicze. W związku z tym, aby móc z niego skorzystać konieczny jest status pracownika, a więc także umowa o pracę.
Co z tego wynika? Pamiętaj, że do urlopu wypoczynkowego NIE mają prawa osoby:
Niestety w tych wypadkach kwestie urlopu pozostają kwestią indywidualną, a w zdecydowanej większości przypadków oznaczają one, że jeżeli NIE pracujesz, to po prostu… NIE zarabiasz.
W związku z tym trudno odmówić słuszności twierdzeniu, że umowa o pracę gwarantuje pracownikowi najwięcej uprawnień i stawia go w najlepszej sytuacji.
Wróćmy jednak do dni wolnych od pracy. Na jaki wymiar urlopu możesz liczyć?
To zależy od kilku czynników. Dowiedz się jakich!
Wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika może wynosić 20 lub 26 dni w roku kalendarzowym. Jest to uzależnione od stażu pracy — czyli lat przepracowanych na umowie o pracę.
Co do zasady wymiar urlopu to:
- 20 dni — dla pracownika zatrudnionego krócej niż 10 lat;
- 26 dni — dla pracownika zatrudnionego dłużej niż 10 lat.
Wydaje Ci się, że 26 dni urlopu są dostępne wyłącznie dla osób po 30-tym roku życia?
Otóż nie.
Do stażu pracy wliczają się także okresy edukacji. Zaraz przedstawię Ci więcej szczegółów.
Uwaga! Pamiętaj, że w przypadku wyliczania stażu pracy konieczne jest jego potwierdzenie za pomocą odpowiednich dokumentów. W związku z tym rozsądnie przechowuj posiadane dyplomy oraz świadectwa pracy.
Edukacja jest przeliczana na lata pracy w poniższy sposób. Jeżeli jesteś absolwentem:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – jest to traktowane jak 3 lata pracy;
- średniej szkoły zawodowej – 5 lat;
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
- szkoły policealnej – 6 lat;
- szkoły wyższej – 8 lat.
Pamiętaj przy tym, że nie ma tutaj znaczenia, czy okresy Twojej edukacji były przerywane — istotne jest samo zakończenie danego etapu edukacji.
Nie zapomnij także, że lata dotyczące edukacji NIE sumują się — nie należy dodawać np. 8 lat uczelni wyższej do 4 lat szkoły średniej ogólnokształcącej.
Widzisz, że np.:
Absolwentowi studiów wyższych wystarczą 2 lata pracy, aby móc się cieszyć 26-dniowym urlopem. Z kolei maturzysta po ogólniaku musi przepracować aż 6 lat.
Kolejnym krokiem jest dodanie lat, które przepracowałaś lub przepracowałeś jako pracownik zatrudniony na umowę o pracę.
Uwaga! Przy obliczaniu stażu pracy nie jest istotne, czy Twoja praca była wykonywana na cały etat czy na pół etatu. Istotny jest sam okres, na jaki została zawarta umowa. Jednak przysługujący Ci urlop jest wyliczany z uwzględnieniem Twojego aktualnego wymiaru pracy. W przypadku pracy na pół etatu — wymiar urlopu będzie także zmniejszony o połowę.
Pamiętaj, że to nie wszystko…
Do stażu pracy możesz doliczyć także m.in.:
- okres zasadniczej służby wojskowej;
- okres bezpłatnego urlopu udzielonego na opiekę nad dzieckiem;
- okres studiów doktoranckich (w przypadku ich ukończenia) — maksymalnie 4 lata.
I co Ci wyszło?
Jeżeli po zsumowaniu danych Twój staż pracy przewyższa 10 lat, to wymiar urlopu, który Ci przysługuje, wynosi 26 dni. Jeżeli staż nie przekracza 10 lat — na dłuższy urlop musisz sobie jeszcze zapracować. 😄
Przy wyliczaniu wymiaru urlopu musisz pamiętać jeszcze o dwóch istotnych kwestiach:
- Jeżeli prawo do dłuższego urlopu nabędziesz w trakcie roku kalendarzowego, przysługuje Ci urlop uzupełniający — czyli 6 dni extra do wykorzystania w danym roku.
- W przypadku Twojej pierwszej pracy, prawo do urlopu nabywasz z każdy przepracowanym miesiącem — w wymiarze odpowiadającym 1/12 rocznego wymiaru. Po pierwszym miesiącu będą to 2 dni urlopu, a pełne 20 dni uzyskasz dopiero po przepracowaniu pierwszego roku.
Zgodnie z Kodeksem Pracy urlop wypoczynkowy jest:
- coroczny,
- płatny
- i nieprzerwany.
Czemu nieprzerwany? Widocznie taka dłuższa forma wypoczynku jest uznawana za najbardziej efektywną.
Jednak — na Twój wniosek — urlop wypoczynkowy może zostać podzielony. W takiej sytuacji jedna z jego części nie powinna być krótsza niż 14 następujących po sobie dni kalendarzowych.
Wiesz o tym, jaki jest Twój wymiar urlopu. Jednak czy możesz go nie wykorzystać?
Od razu chętnie rozwieję kilka Twoich wątpliwości.
- Po pierwsze — urlop przysługuje wyłącznie Tobie.
Nie możesz go transferować np. na współpracownika lub członka rodziny. - Po drugie — jeżeli nie wykorzystasz swojego urlopu w danym roku, to przechodzi on na kolejny rok. Pamiętaj jednak, że zaległe dni musisz “wybrać” maksymalnie do września.
- Po trzecie — nie możesz zrezygnować ze swojego urlopu.
Jeżeli nie wykorzystasz swoich dni wolny, pracodawca może Cię do tego przymusić. - Po czwarte — w przypadku zmiany pracy, dni urlopowe nie przechodzą do nowego pracodawcy.
W nowej firmie przysługuje Ci wyłącznie tyle urlopu, ile nie wykorzystałaś lub nie wykorzystałeś w poprzedniej (z uwzględnieniem wypłaconego ekwiwalentu).
Analizując kwestie urlopowe, nie można pominąć tematu ekwiwalentu urlopowego. W najprostszych słowach jest to wypłacenie pieniędzy odpowiadających niewykorzystanemu urlopowi.
Wydaje Ci się, że możesz nie wybierać urlopu, a przez to zarabiać więcej?
Od razu informuję — to tak nie działa!
Ekwiwalent pieniężny zostanie wypłacony wyłącznie:
- w przypadku rozwiązania umowy;
- w przypadku wygaśnięcia umowy o pracę.
Pieniądze są wypłacane w zależności od przepracowanego okresu w danym roku. Jeżeli np. Twoja umowa wygasa z ostatnim dniem czerwca, a Ty nie brałaś lub nie brałeś wcześniej urlopu, to pracodawca musi Ci wypłacić ekwiwalent za 10 lub 13 dni (w zależności od stażu pracy).
Urlop wypoczynkowy jest udzielany na wniosek pracownika. Oznacza to, że musisz wnioskować o dni wolne od pracy.
Urlop powinien zostać udzielony w taki sposób, aby nie zakłócać funkcjonowania firmy. W związku z tym w wielu organizacjach funkcjonuje plan urlopów, które są ustalane w ten sposób, by wszystkie strony stosunku pracy były zadowolone.
Jak sporządzić taki wniosek? Bardzo wiele zależy od konkretnej sytuacji. W wielu organizacjach istnieją wzory takiego wniosku. W innych wystarczy sformułować go ustnie.
Jednak, żeby nie pozostawiać miejsca na niedomówienia, warto sporządzić go w formie pisemnej i uwzględnić w nim:
- dane pracodawcy i pracownika;
- datę i miejsce sporządzenia;
- prośbę o udzielenie urlopu wraz z wskazaniem konkretnego terminu;
- podpis.
Pamiętaj jednak, że pracodawca NIE ma obowiązku udzielenia Ci urlopu w określonym terminie, jeżeli Twoja nieobecność byłaby zagrożeniem dla prawidłowego funkcjonowania organizacji.
Wyliczenie urlopu często bywa problematyczne, w związku z tym przygotowałam dla Ciebie jeszcze kilka istotnych informacji dotyczących tej tematyki.
Jak już wcześniej wspominałam, przy obliczaniu stażu pracy nie jest istotne, czy pracowałaś lub pracowałeś w pełnym wymiarze godzin. Nawet jeżeli była to połowa etatu — istotny jest sam okres, w którym świadczyłeś swoją pracę.
Natomiast pamiętaj, że pracując w niepełnym wymiarze godzin masz prawo do wyłącznie części urlopu — np. przy pracy na pół etatu będzie to maksymalnie 13 dni urlopu.
Jako pracujący student nie masz jeszcze prawa do ujęcia studiów w stażu pracy. W związku z tym przy obliczaniu stażu pracy musisz wziąć pod uwagę:
- lata przysługujące Ci w związku z poprzednim etapem edukacji
- oraz okres, który faktycznie przepracowałaś lub przepracowałeś.
Wiedz, że student zatrudniony na umowę o pracę ma także prawo do 21 dni dodatkowego urlopu szkoleniowego. Może on zostać udzielony na ostatnim roku studiów, podczas przygotowywania pracy dyplomowej i podchodzenia do jej obrony.
Co do zasady długość urlopu wypoczynkowego to 20 lub 26 dni.
Możesz jednak liczyć także na dodatkowe dni wolne. Będą to m.in.:
- dodatkowe 10 dni urlopu dla osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
- urlopy okolicznościowe — udzielane w różnych okolicznościach np. 2 dni w związku z Twoim ślubem lub urodzeniem się dziecka;
- dwa dni wolne w roku na opiekę nad dzieckiem.
- urlop bezpłatny — pozbawiony wynagrodzenia.
Pamiętaj także, że pewne grupy zawodów cieszą się dodatkowymi dniami urlopu są to m.in.:
- nauczyciele,
- pracownicy socjalni,
- sędziowie.
Nie można zapominać również o rozmaitych urlopach związanych z urodzeniem i wychowywaniem dziecka, takie jak: urlop macierzyński, rodzicielski (również urlop ojcowski) czy wychowawczy.
Uwaga! Pamiętaj, że urlop na żądanie to nie są dodatkowe dni wolne — są one potrącane z puli przeznaczonej na urlop wypoczynkowy.
Czy polskie rozwiązania w zakresie urlopów są korzystne?
Wydaje się, że pracujemy więcej od koleżanek i kolegów z krajów zachodnich. Jednak czy takie twierdzenie jest prawdziwe?
Poniżej kilka ciekawostek:
- Hiszpania — minimalny okres urlopu wynosi 30 dni wraz z weekendami;
- Francja — pracownikom przysługuje 30 dni urlopu rocznie;
- Niemcy — urlop wynosi 24 dni rocznie;
- Wielka Brytania — przewiduje się 5 tygodni dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin;
- Belgia — urlop wynosi 24 dni (za rok pracy);
- Szwecja — pracownikom przysługuje przynajmniej 25 dni urlopu.
Jak widzisz — wymiary standardowych urlopów wypoczynkowych NIE odbiegają znacząco od tych w Polsce.
Już od wielu lat dyskutowana jest konieczność wprowadzenia zmian w Kodeksie Pracy. Mają one dotyczyć także tematu urlopów.
Co może się zmienić?
- Pojawiają się propozycje urlopu w wymiarze 35 dni.
- Urlop na żądanie będzie trzeba zgłosić z przynajmniej 24-godzinnym wyprzedzeniem.
- Ma pojawić się możliwość wybrania urlopu na godziny.
Prawda jest jednak taka, że na chwilę obecną (stan na pierwszą połowę 2020 r.), jest jeszcze daleko od wprowadzenia takich zmian. Pozostaje więc cierpliwie czekać… 😄
A Ty co sądzisz o takich modyfikacjach?
Byłyby według Ciebie przydatne?
Zanim przejdziemy do podsumowania, chciałabym przedstawić Ci jeszcze odpowiedzi na Najczęściej Zadawane Pytania dotyczące wymiaru urlopu. Przejdźmy do sekcji FAQ.
📌 Jak obliczać wymiar urlopu?
Musisz określić swój staż pracy. Pamiętaj jednak, że nie chodzi wyłącznie o okresy, w których byłaś lub byłeś zatrudniony na umowę o pracę — uwzględnij także swoją edukację (np. 8 lat w przypadku ukończenia studiów wyższych, 4 lata w przypadku ukończenia liceum) oraz np. zasadniczą służbę wojskową.
📌 Ile dni urlopu przysługuje za miesiąc pracy?
W przypadku Twojego pierwszego zatrudnienia za każdy miesiąc pracy przypada 1/12 wymiary urlopu. Oznacza to, że po pierwszym miesiącu będą to 2 dni, a prawo do urlopu w pełnym wymiarze uzyskasz dopiero po roku. W następnych latach pracy urlop możesz już wykorzystać “z góry”.
📌 Kiedy przysługuje 26 dni urlopu?
Urlop w wymiarze 26 dni przysługuje po uzyskaniu 10-letniego stażu pracy. Do stażu pracy — oprócz okresów zatrudnienia na umowę o pracę — wlicza się także m.in. okresy edukacji.
Mam nadzieję, że teraz nie masz już wątpliwości odnośnie tego, jaki wymiar urlopu Ci przysługuje. 😄
Będąc absolwentem uczelni wyższej wskoczenie na “dłuższy urlop” wcale nie jest takie trudne — wystarczą zaledwie 2 lata pracy. Gorzej w przypadku innych etapów edukacji — wówczas trzeba jeszcze sporo przepracować.
Pamiętaj o tym, że urlop to Twoje niezbywalne prawo. Korzystaj z niego rozsądnie — przeznacz ten czas przede wszystkim na odpoczynek. W końcu regeneracja sił jest niezwykle istotna i zdecydowanie wpływa na Twoją produktywność.
Zresztą… chyba nie muszę przekonywać Cię do zalet urlopu! 😄
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
