Zastanawiasz się nad rozpoczęciem współpracy na podstawie umowy zlecenia? Pewnie masz trochę obaw, czy warto podpisywać tzw. śmieciówkę. Chętnie przedstawię Ci najważniejsze informacje, które musisz wiedzieć w przypadku decydowania się na taką formę zatrudnienia. Umowa zlecenie nie będzie mieć dla Ciebie tajemnic po lekturze mojego poradnika!
Znajdujesz ogłoszenie o pracę. Doskonale czujesz się w opisanym zakresie zadań. Masz kompetencje, które pozwolą Ci zabłysnąć na tym stanowisku…
…przechodzisz do sekcji, w której pracodawca opisuje co oferuje w zamian za wykonywane zadanie.
Widzisz: „umowa zlecenie„… Co robić? Szykować się do odwrotu? A może lepiej zastanowić się nad tą ofertą? 😄
Umowa zlecenie potocznie nazywana jest „śmieciówką„. Faktycznie, jest sporo różnic pomiędzy regularnym zatrudnieniem na umowę o pracę, a zadaniami wykonywanymi „na zlecenie„.
Przede wszystkim — umowa zlecenie nie dotyczy stosunku pracy, a konkretnego zlecenia. W związku z tym nie podlega pod Kodeks Pracy, a Kodeks Cywilny. Jakie są tego konsekwencje? Chciałabym dokładnie przedstawić je w tym artykule.
W tym poradniku odpowiem Ci m.in na te pytania:
Po pierwsze — na czym polega umowa zlecenie?
Następnie — jakie są różnice pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia?
A także — czy warto decydować się na umowę zlecenie?
Oraz — jakie są Twoje prawa przy umowie zleceniu?
Nie chce Ci się czytać całego tekstu? Zapoznaj się ze skrótowymi odpowiedziami na najczęściej zadawane pytania poniżej.
Umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna zawierana pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, w której zleceniobiorca przyjmuje do wykonania zlecenie, a zleceniodawca bierze na siebie obowiązek zapłaty za wykonanie zadania.
📌 Czy umowa zlecenie wlicza się do emerytury?
Tak — umowa zlecenie wlicza się do emerytury.
📌 Czy się różni umowa zlecenie a umowa o dzieło?
Najważniejszą różnicą pomiędzy tymi umowami jest to, że umowa zlecenie jest oskładkowana — tzn. zleceniodawca z Twojego wynagrodzenia odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. W przypadku umowy o dzieło, nie jest ona podstawą do takich ubezpieczeń. Umowa zlecenie — w odróżnieniu do umowy o dzieło — odnosi się do wykonania konkretnej czynności. W przypadku umowy o dzieło — odnosi się ona do wykonania konkretnego dzieła, w konkretnym terminie.
📌 Jak napisać wypowiedzenie umowy zlecenia?
Wypowiedzenie umowy zlecenia powinno zawierać: miejsce i datę, określenie stron umowy, wskazanie umowy, która ma ulec rozwiązaniu, podanie powodu wypowiedzenia, podpis.
📌 Czy umowa zlecenie wlicza się do lat pracy?
Nie – umowa zlecenie niestety nie wlicza się do stażu pracy.
📌 Jaki jest okres wypowiedzenia na umowę zlecenie?
Nie ma stałego okresu wypowiedzenia umowy zlecenia. Taka umowa może mieć określony okres wypowiedzenia — jednak nie ma takiego obowiązku. W przypadku braku sprecyzowania takiego okresu, może ona zostać rozwiązania z dnia na dzień. Może także wygasnąć w przypadku wykonania zlecenia.
Głodny wiedzy i konkretnych przykładów? Zapraszam do dalszej lektury! 😄
Umowa zlecenie to umowa pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą. W ramach tego stosunku:
zleceniobiorca — zobowiązuje się do wykonania określonych zadań,
zleceniodawca — zobowiązuje się do zapłaty za wykonane zadania.
Ta forma umowy jest regulowana przez Kodeks Cywilny, a konkretnie – art. 734-751 Kodeksu Cywilnego. Warto zwrócić uwagę, że taka umowa może być zawarta także w formie ustnej.
Pomiędzy stronami umowy nie zachodzi stosunek pracy. W związku z tym nie mają tutaj zastosowania postanowienia Kodeksu Pracy. W konsekwencji — prawa pracownicze także nie będą mieć zastosowania.
Nie będąc pracownikiem:
nie masz prawa do urlopów (zarówno płatnego wypoczynkowego, jak i np. macierzyńskiego),
nie masz ustawowo określonego okresu wypowiedzenia,
nie masz obowiązkowo płatnych nadgodzin,
nie musisz otrzymywać wynagrodzenia co miesiąc.
Brzmi przerażająco? Niepotrzebnie. Pamiętaj, że mówimy tutaj o głównych różnicach pomiędzy tymi dwoma rodzajami umów.
Umowa o pracę z automatu musi chronić tego typu prawa pracowników.
W przypadku umowy zlecenia — istnieje znacznie większa dowolność.
W umowie może znaleźć się wiele zapisów chroniących Twoje prawa. Wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Wcale nie jest powiedziane, że nie będziesz mieć prawa do czegoś na kształt urlopu wypoczynkowego.
Szukając zatrudnienia możesz mieć do czynienia z następującymi rodzajami umów:
umowa o pracę na okres próbny — zawierana na maksymalnie 3 miesiące,
umowa o pracę na czas określony — mogąca trwać maksymalnie 33 miesiące,
umowa o pracę na czas nieokreślony — najbardziej pożądana przez pracowników,
inne umowy o pracę — np. na podstawie mianowania, powołania, wyboru,
umowa zlecenie — zawarta w celu wykonania określonej czynności prawnej,
umowa o dzieło — określająca wykonywane dzieło i termin jego wykonania,
umowa agencyjna — tzw. B2B (business to business) lub kontrakt, podpisywana pomiędzy organizacją a osobą prowadzącą działalność gospodarczą.
Kiedy słyszysz o tzw. „śmieciówkach„, najczęściej chodzi o umowę zlecenia oraz o dzieło.
Skąd zatem określenie „śmieciowa„?
Przeciwnicy takich umów zwracają uwagę na to, że jest ona negatywnym zjawiskiem, w której wykonujący zlecenie lub dzieło formalnie wykonuje pracę, ale nie jest w żaden sposób chroniony.
W związku z tym jest ona dokumentem niskiej wartości, bo nie nadaje mu nawet statusu pracownika.
Zwróć jednak uwagę, że umowa zlecenie jest umiejscowiona znacznie wyżej od umowy o dzieło. Dlaczego?
Umowa zlecenie jest „oZUSowana” — jeżeli jest to Twoja jedyna forma zatrudnienia, pracodawca ma obowiązek odprowadzić za Ciebie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Przy umowie o dzieło nie jesteś ubezpieczony.
Przy umowie zleceniu istnieje minimalna stawka godzinowa — w odróżnieniu od umowy o dzieło, przy wykonywaniu zlecenia istnieje coś na kształt płacy minimalnej — w 2019 r. jest to 14,70 zł brutto (w 2018 r. było to 13,70 zł brutto).
Wydaje mi się, że te dwie kwestie zwiększają znacznie status umowy zlecenia. Oczywiście w dalszym ciągu jest to nieporównywalnie mniej uprawnień niż w przypadku umowy o pracę.
Koniecznie pamiętaj o tym, że umowa zlecenie może być dla Ciebie nieatrakcyjna szczególnie, jeżeli:
w najbliższym czasie planujesz wziąć kredyt — banki niechętnie patrzą na osoby bez umowy o pracę,
zamierzasz poszerzyć rodzinę — brak urlopu macierzyńskiego to poważny problem przy umowie zlecenie,
zależy Ci na stabilnym zatrudnieniu — pamiętaj, że umowa zlecenie nie daje żadnych gwarancji związanych z zatrudnieniem. Nie wlicza się także do stażu pracy.
Pamiętaj, że umowa zlecenie może być także powodem do nadużyć…
Będzie tak wtedy, gdy faktycznie będziesz zobowiązany do wykonywania zadań w określonym miejscu i czasie (np. w siedzibie pracodawcy), a jednocześnie nie zagwarantuje Ci ona statusu pracownika.
W takiej sytuacji możesz zrobić dwie rzeczy:
porozmawiać z pracodawcą i podpisać z nim umowę o pracę,
wnieść do sądu pracy wniosek o ustalenie stosunku pracy.
Wspomniałam już wcześniej o tym, że umowa zlecenie ma znaczny atut w porównaniu z umową o dzieło — jest ona przede wszystkim „oskładkowana”.
Co to oznacza w praktyce?
Otóż jeżeli nie jesteś nigdzie indziej zatrudniona lub zatrudniony, lub Twoje wynagrodzenie z tytułu innej umowy o pracę nie przekracza wynagrodzenia mimimalnego. Pracodawca musi odprowadzić za Ciebie składki na:
ubezpieczenie emerytalne — 19,52% (po 9,76% płacisz Ty i zleceniodawca),
ubezpieczenie rentowe — 8% (Ty płacisz 1,5% a zleceniodawca 6,5%),
ubezpieczenie wypadkowe — od 0,4 do 3,6% zależnie od ryzyka,
ubezpieczenie zdrowotne — 9% (w całości zleceniodawca),
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) — 0,1% (w całości zleceniodawca),
Fundusz Pracy — 2,45% (w całości zleceniodawca).
Pamiętaj, że choć piszę o podziale płaconych składek — na te płacone przez zleceniobiorcę i zleceniodawcę — to i tak całość jest odprowadzana przez zleceniodawcę.
Do tego dochodzą jeszcze podatki…
W praktyce z minimalnego wynagrodzenia wynoszącego 14,70 zł brutto na rękę zostanie Ci ok. 10-11 zł.
Jak to wygląda w praktyce?
Jeżeli Twoim jedynym źródłem utrzymania jest umowa zlecenie na kwotę 2500 zł brutto (i nie jesteś przy tym studentem), na rękę zostanie Ci niecałe 1900 zł.
Tak naprawdę umowę-zlecenie zawiera się w bardzo wielu sytuacjach. Mogą to być zarówno proste prace nie wymagające kwalifikacji, jak i zadania do których trzeba mieć sporo kompetencji.
Z umową-zleceniem możesz mieć do czynienia np. podczas:
Jak już wspomniałam wcześniej, umowa zlecenie jest dość elastyczna.
Można w niej zawrzeć pewne ustalenia np. dotyczące wypowiedzenia czy płatnych dni wolnych od wykonywania zadań (odpowiednik urlopu) — jednak równie dobrze może ich tam nie być.
Są jednak pewne elementy, które powinny znaleźć się w każdej umowie zlecenie.
Wspomniałam już wcześniej, że umowa zlecenia może zostać wypowiedziana w dowolnym momencie.
Umowa zlecenie kończy się także w momencie, w którym zlecone zadania zostały wykonane.
Wypowiedzenie umowy zlecenie może — ale nie musi — zostać określone w jej treści. Co to znaczy?
Chodzi o to, że choć określenie wypowiedzenia nie jest obowiązkowym elementem tej umowy, to zleceniodawca i zleceniobiorca mogą umówić się na określenie takiego terminu.
Przygotowując wypowiedzenie umowy zlecenia, koniecznie zamieść w nim:
Dobrowolność kształtowania umowy zlecenia sprawia, że w dużej mierze to właśnie od Ciebie zależy, na jakie warunki współpracy się zgodzisz.
Pamiętaj o tym, że od tego, co wynegocjujesz będzie zależeć bardzo wiele.
Nie wiesz na co zwrócić uwagę? Pamiętaj o tym, aby:
Zadbać o urlop — choć na umowie zleceniu nie masz prawa do urlopu wypoczynkowego, to możesz np. zadbać o 20 dni przerwy w roku w wykonywaniu zadań. Może być ona odpłatna lub częściowo odpłatna.
Zgłosić się do chorobowego — składki chorobowe od Twojego wynagrodzenia będą odprowadzane wyłącznie na Twój wniosek. Jeżeli je odprowadzasz masz prawo do zasiłku macierzyńskiego oraz do L4.
Wpisać okres wypowiedzenia — jeżeli zależy Ci na tym, aby umowa nie została zerwana z dnia na dzień, wynegocjuj satysfakcjonujący Cię okres wypowiedzenia.
Być może zainteresuje Cię fakt, że istnieje możliwość podpisania umowy zlecenia z osobą nieletnią.
Trzeba jednak pamiętać, że w takiej sytuacji konieczna jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego zleceniobiorcy. Mowa tutaj o osobie nieletniej powyżej 16 roku życia.
Co w przypadku osób młodszych?
Okazuje się, że także one mają prawo do zawierania umowy-zlecenia. Tak będzie w przypadku działalności:
artystycznej,
sportowej,
kulturalnej,
reklamowej.
W takich sytuacjach zleceniodawca musi jednak uzyskać odpowiednią zgodę wydaną przez inspektora pracy.
W przypadku umowy zlecenia podpisywanej z osobą uczącą się, nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.
Wiesz już, że umowa zlecenie jest „oZUSowana„. Oznacza to, że jeżeli jesteś zleceniobiorcą, zleceniodawca odprowadza za Ciebie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Oznacza to więc, że umowa zlecenie wlicza się do emerytury — tzn. zdobyte wynagrodzenie jest brane pod uwagę przy wyliczaniu przyszłego świadczenia.
Muszę Cię jednak zmartwić jedną kwestią.
Niestety umowa zlecenie nie jest wliczana do stażu pracy, który przekłada się np. na długość urlopu wypoczynkowego.
Jak widzisz, umowa zlecenie wcale nie jest taka straszna. Jest to bardzo dobre rozwiązanie dla:
studentów czy
osób chcących dorobić do etatu.
Jeżeli jest to Twoja jedyna forma zatrudnienia, koniecznie postaraj się o wynegocjowanie dobrych warunków. Możesz to zrobić poprzez wprowadzenie zapisów dotyczących dni wolnych od pracy czy okresu wypowiedzenia.
Pamiętaj o tym, że jeżeli zadania, jakie wykonujesz na tej umowie, faktycznie odpowiadają regularnemu stosunkowi pracy, masz prawo zgłosić taką nielegalną praktykę do sądu pracy.
Jednak — co najważniejsze — nie obawiaj się umowy zlecenia. Zwłaszcza jeżeli zależy Ci na zdobyciu doświadczenia, tak ważnego dla Twojej kariery zawodowej.
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
Joanna posiada 8-letnie doświadczenie w branży rekrutacyjnej, a obecnie pracuje jako Główny Strateg do spraw Sourcingu w obszarze EMEA w firmie HAYS. Microsoft, Rolls Royce Aerospace, Abbott, AB Inbev to kilka firm z portfolio klientów...z którymi współpracowała, a do jej zadań należy definiowanie strategii pozyskiwania kandydatów w Europie, samodzielne zaradzanie narzędziami rekrutacyjnymi, monitorowanie stopy zwrotu inwestycji, wdrażanie inicjatyw z obszaru Employer Branding do procesów rekrutacyjnych oraz analiza danych. Dzielenie się wiedzą i dyskusje na temat pracy z kandydatami są jej pasją, dlatego chętnie tworzy nowe programy szkoleniowe, prowadzi zajęcia na studiach podyplomowych, organizuje warsztaty ze studentami krakowskich uczelni, pracownikami swojej firmy i wolnymi słuchaczami wywodzącymi się z różnych organizacji społecznych. Pasjonatka gier komputerowych i zagadnień socjoekonomii.
