Umowa o pracę reguluje relacje pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. To właśnie w niej określone są wszystkie najważniejsze informacje dotyczące m.in. praw i obowiązków stron oraz wynagrodzenia. Co powinno znaleźć się w takiej umowie i jakie są Twoje pracownicze uprawnienia? Dowiesz się tego, z mojego przewodnika.
Umowa o pracę to marzenie dla wielu świeżo upieczonych absolwentów liceów, zawodówek czy studiów. Skąd opinia, że właśnie ta forma zatrudnienia jest najbardziej korzystna?
Bez wątpienia umowa o pracę daje pewne zabezpieczenia dla pracownika.
W związku z tym pod względem poczucia stabilności jest ona znacznie bardziej korzystna niż inne umowy cywilnoprawne, jak
Otóż jest to czynność prawna, która polega na złożeniu zgodnych oświadczeń przez pracownika i pracodawcę. Obie strony do czegoś się zobowiązują. Pracownik – do osobistego świadczenia pracodawcy na rzecz pracodawcy. Pracodawca z kolei bierze na siebie obowiązek zapłacenia pracownikowi za wykonane obowiązki.
Wszystkie kwestie dotyczące umowy o pracę są regulowane przez Kodeks Pracy.
Umowa o pracę to najpopularniejsza forma zatrudnienia w Polsce.
Cieszy się ona bardzo dużym zainteresowaniem przede wszystkim ze względu na to, że daje poczucie stabilności oraz bezpieczeństwa.
Czy umowa o pracę jest faktycznie tak popularna w Polsce?
Tak naprawdę różnice pomiędzy nimi ograniczają się do:
czasu ich trwania oraz
możliwości ich wypowiedzenia.
Jeżeli chodzi o status pracownika — jest on we wszystkich wypadkach taki sam, w związku z czym przysługują mu takie same uprawnienia.
Jakie to prawa? O tym napiszę w dalszej części artykułu. 😄
Pamiętaj jednak, że pracodawca nie ma dobrowolności w zakresie prezentowanych umów. Istnieją liczne ograniczenia utrudniające np. notoryczne zatrudnianie na czas określony.
W związku z tym łączna:
DŁUGOŚĆ umów o pracę na czas określony u danego pracodawcy nie może przekroczyć 33 miesięcy,
ILOŚĆ umów o pracę na czas określony u danego pracodawcy nie może być większa niż 3.
W przypadku przekroczenia powyższych ustaleń, pracownik traktowany jest jak zatrudniony na umowę na czas nieokreślony.
Pamiętaj jednak, że do powyższych limitów (zarówno dotyczących terminu, jak i ilości) nie wlicza się umowa na okres próbny.
Umowa o pracę powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Jeżeli wcześniej nastąpiło nawiązanie umowy w formie ustnej, to powinna ona zostać potwierdzona pisemnie najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy.
A co powinno znaleźć się w takiej umowie? Poniżej przedstawię wszystkie najważniejsze elementy takiej czynności prawnej. 😄
1. Strony umowy
Każda taka umowa musi pozwolić na dokładne zidentyfikowanie stron umowy. W związku z tym koniecznie trzeba podać w niej pełne dane pracodawcy oraz pracownika.
Co bardzo ważne — w przypadku pracodawcy dane muszą uwzględniać NIP czy też numer wpisu do KRS. Koniecznie trzeba także wskazać osobę, która jest upoważniona do reprezentowania firmy.
Przykład:
pomiędzy: (nazwa firmy, adres, NIP, oraz wpis do KRS/CEIDG) reprezentowaną przez: (imię i nazwisko pracodawcy), zwanym dalej Pracodawcą.
a
(imię i nazwisko, adres, PESEL zatrudnionego) zwanym dalej Pracownikiem.
2. Termin rozpoczęcia pracy
Czy wiesz o tym, że umowę o pracę możesz zawrzeć np. tydzień przed faktycznym rozpoczęciem pracy?
Jest taka możliwość! W związku z tym pamiętaj, aby w Twojej umowie była nie tylko data jej podpisania, ale także data rozpoczęcia pracy.
Przykład:
Strony ustalają dzień rozpoczęcia pracy na ……………………… r.
3. Określenie miejsca wykonywania pracy
To bardzo ważna informacja, która powinna być opisana w umowie o pracę. Czy swoje obowiązki będziesz pełnić w siedzibie firmy? A może zdalnie — z domu?
Czy praca wiąże się z koniecznością opuszczania budynku przedsiębiorstwa?
Zadbaj o to, by w podpisywanej umowie uwzględnić wszystkie te szczegóły.
Przykład:
Pracownik zobowiązany jest wykonywać powierzoną pracę w (adres wykonywanej pracy).
4. Rodzaj pracy
Podpisując umowę o pracę na pewno domyślasz się, jakie przykładowe obowiązki będą w Twojej gestii podczas zatrudnienia w danej firmie.
To bardzo istotne, aby zostały one wpisane do treści umowy o pracę. Jasno wytyczony zakres obowiązków to zabezpieczenie interesów Twoich — ale także Twojego szefa.
Warto o to zadbać, ponieważ zdecydowanie zmniejsza to ryzyko pojawienia się rozmaitych sytuacji konfliktowych.
Przykład:
Pracodawca zatrudnia Pracownika na stanowisku (stanowisko) i powierza zadania i czynności określone w zakresie obowiązków stanowiących Załącznik nr 1 do niniejszej umowy.
5. Wynagrodzenie
Wyobrażasz sobie umowę o pracę bez określonego wynagrodzenia? To byłby naprawdę spory problem!
W końcu to ile będziesz zarabiać jest naprawdę kluczową kwestią.
Zadbaj o to, by w umowie o pracę dokładnie określić np. wynagrodzenie podstawowe oraz prowizję — wraz z dokładnym przedstawieniem, od czego będzie ona zależeć.
Powinien zostać także określony termin, w którym następuje comiesięczna wypłata.
Przykład:
W czasie trwania umowy o pracę Pracownik będzie otrzymywać wynagrodzenie płatne na warunkach w niniejszej umowie w wysokości 4 202,54zł brutto (słownie: cztery tysiące dwieście dwa złote pięćdziesiąt cztery grosze brutto).
6. Wymiar czasu pracy
W podpisywanej umowie czas pracy powinien zostać szczegółowo opisany.
To bardzo ważne, aby dzienny i tygodniowy wymiar pracy został ustalony. W umowie powinno być określone, o której masz stawić się w miejscu wykonywania pracy i kiedy możesz opuścić swoje stanowisko.
Jeżeli praca jest wykonywana w trybie zmianowym — taka informacja również powinna być wpisana do umowy.
Pamiętaj, że im więcej rzeczy ustalisz na etapie podpisywania umowy, tym mniej wątpliwości może pojawić się w trakcie wykonywania obowiązków.
Przykład:
Pracodawca zatrudnia Pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy.
Zobacz przygotowany przez nas wzór umowy o pracę. Znajdziesz w nim wszystko to, co powinno znaleźć się w tego typu dokumencie.
(miejscowość i data)UMOWA O PRACĘ
zawarta na:
* okres próbny od …………… do ……………
* czas określony od …………… do ……………
* czas nieokreślony
pomiędzy:
(nazwa firmy, adres, NIP, oraz wpis do KRS/CEIDG)
reprezentowaną przez: (imię i nazwisko pracodawcy), zwanym dalej Pracodawcą.
a
(imię i nazwisko, adres, PESEL zatrudnionego) zwanym dalej Pracownikiem.
Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia:
a) rodzaj pracy: (stanowisko)
b) miejsce wykonywania pracy: (adres)
c) wymiar czasu pracy: (wskazanie wymiaru czasu)
d) wynagrodzenie: (wskazanie wynagrodzenia)
słownie: (wynagrodzenie podanie słownie)
e) inne warunki zatrudnienia: (wskazanie innych warunków zatrudnienia)
Dniem rozpoczęcia pracy jest dzień ………………………r.
(podpis pracodawcy)
(podpis pracownika)
Najprawdopodobniej to pracodawca przygotuje dla Ciebie umowę do podpisania.
Pamiętaj jednak, żeby dokładnie ją sprawdzić — porównaj ją z zapisami z powyższego wzoru. Jeżeli coś wzbudzi Twoją wątpliwość — nie bój się zapytać i doprecyzować poszczególne zapisy.
Umowa o pracę bardzo często odwołuje się do regulaminu pracy. Przyjęty przez firmę regulamin to dokument, w którym opisane są wszystkie zasady obowiązujące w danej organizacji.
Odwołanie się do niego w umowie o pracę oznacza, że podpisując umowę akceptujesz także postanowienia regulaminu.
W związku z tym pamiętaj, aby dokładnie przeczytać ten dokument przed podpisaniem umowy!
Czy każda firma musi mieć swój regulamin? Okazuje się, że nie.
Jednak co w takiej sytuacji?
Wówczas zapisy około-regulaminowe muszą zostać zamieszczone w umowie o pracę. Powinny się tam znaleźć wszystkie informacje i szczegóły dotyczące np.:
konieczności korzystania z elektronicznego systemu rejestracji wejść i wyjść z pracy,
ustalenia dotyczące dress-code’u,
inne informacje dotyczące obowiązujących zasad w organizacji.
Po pomyślnym procesie rekrutacji i wielu rozmowach o pracę, na pewno cieszysz się, że podpisujesz umowę o pracę. To zupełnie zrozumiałe!
Jednak trzeba patrzeć trochę szerzej — i zastanowić się, w jaki sposób będzie można ją rozwiązać. Zawsze przecież może się okazać, że np. warunki pracy nie spełniają Twoich oczekiwań!
W związku z tym — kiedy umowa o pracę może przestać obowiązywać? Może tak się zdarzyć w następujących sytuacjach:
Kiedy upłynie okres, na który została zawarta np. skończy się Twój okres próbny, a pracodawca nie przedstawi Ci propozycji dalszego zatrudnienia.
Kiedy złożysz wypowiedzenie (lub zrobi to pracodawca) wówczas umowa przestanie obowiązywać wraz z upłynięciem ustalonego terminu wypowiedzenia umowy o pracę.
W przypadku wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym które może nastąpić np. w przypadku porzucenia pracy lub innego zaniedbania obowiązków pracownika lub wtedy, gdy pracodawca dopuści się zaniedbania swoich obowiązków.
Gdy pracodawca ogłosi upadłość lub nastąpi likwidacja zakładu pracy.
Gdy umowa zostanie rozwiązana za porozumieniem stron wówczas termin, w którym umowa zostaje rozwiązana, zostaje ustalony przez zainteresowane strony.
A jak wyglądają standardowe okresy wypowiedzenia? Są one ustalone ustawowo i wynoszą:
3 dni robocze — przy okresie próbnym poniżej 2 tygodni,
1 tydzień — przy okresie próbnym dłuższym niż 2 tygodnie,
2 tygodnie — przy okresie próbnym wynoszącym 3 miesiące.
2 tygodnie — dla pracownika zatrudnionego krócej niż 6 miesięcy,
1 miesiąc — dla pracownika zatrudnionego co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące — dla pracownika zatrudnionego co najmniej 3 lata.
Jeżeli potrzebujesz dodatkowych informacji dotyczących rozwiązania umowy o pracę, to koniecznie zapoznaj się z artykułem: Wypowiedzenie umowy o pracę.
Zanim rozpoczniesz zatrudnienie i podpiszesz umowę o pracę, musisz wcześniej dokładnie zapoznać się z treścią umowy — o tym już wiesz.
Jednak oprócz tego, konieczne jest wykonanie jeszcze kilku innych kroków. Jakich? Zaraz Ci o nich opowiem.
Wizyta u lekarza
Zanim rozpoczniesz pracę, koniecznie musisz umówić się z lekarzem w celu przeprowadzenia badania lekarskiego.
Otrzymasz od niego orzeczenie lekarskie, które stwierdza brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku. To bardzo proste badania, które nie powinny zająć więcej niż godzinę.
Pamiętaj, że koszty badań u lekarza medycyny pracy ponosi wyłącznie pracodawca. Możesz otrzymać od niego bezpośrednie skierowanie do danego lekarza, z którym ma np. podpisaną umowę.
Badania BHP
Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę musi odbyć szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Czy oznacza to, że przed rozpoczęciem pracy musisz na własną rękę wziąć udział w takim szkoleniu? Absolutnie nie!
Szkolenie BHP powinno zostać zorganizowane przez Twojego pracodawcę.
Pamiętaj, że jest ono organizowane wyłącznie w godzinach pracy i na koszt pracodawcy — w związku z tym nie może się wiązać z zostawaniem po godzinach.
Dodatkowe obowiązki
Musisz także pamiętać o tym, że jeżeli przed podjęciem zatrudnienia byłaś lub byłeś zarejestrowany w urzędzie pracy jako bezrobotna lub bezrobotny, to musisz poinformować urząd o podjęciu zatrudnienia.
Masz na to 7 dni od podjęcia pracy.
Nie lekceważ tego obowiązku — w przypadku przekroczenia tego terminu może Ci grozić kara grzywny od 500 zł wzwyż. W związku z tym pamiętaj, aby dostarczyć do PUP kserokopię umowy o pracę oraz wniosek o wyrejestrowanie. Możesz to zrobić osobiście, drogą pocztową lub mailowo.
Zanim przejdziemy do zakończenia, przygotowałam dla Ciebie kompendium najważniejszych informacji dotyczących umowy o pracę. Przejdźmy do sekcji Najczęściej Zadawanych Pytań. 😄
Umowa o pracę powinna zawierać określenie stron umowy, rodzaju umowy, datę jej zawarcia, datę rozpoczęcia oraz warunki pracy i płacy — w tym np. wynagrodzenie lub zakres obowiązków pracodawcy i pracownika.
📌 Jaki PIT przy umowie o pracę?
Przy umowie o pracę otrzymasz od pracodawcy PIT-11. Ty natomiast wypełniasz PIT-37.
📌 Ile dostanę zwrotu podatku na umowie o pracę?
To ile zwrotu podatku dostaniesz przy umowie o pracę zależy od bardzo wielu czynników. Wpływ mają na to Twoje zarobki, wysokość zapłaconych zaliczek na podatek dochodowy, opłacone składki na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne oraz inne zlecenia lub dzieła wykonywane w ramach umów cywilnoprawnych. Dokładną kwotę zwrotu poznasz podczas wypełnienia deklaracji podatkowej.
📌 Ile godzin pracuje się na umowie o pracę?
Umowa o pracę na pełen etat oznacza 8 godzin pracy dziennie — i 40 godzin pracy tygodniowo.
📌 Ile dni urlopu przysługuje na umowie o pracę?
Przy umowie o pracę przysługuje Ci 20 dni urlopu. Gdy Twój staż pracy przekroczy 10 lat liczba ta jest zwiększana do 26 dni. Pamiętaj, że do stażu pracy wyliczany jest również Twój okres edukacji.
📌 Czy lepsza jest umowa o pracę czy umowa zlecenie?
Umowa o pracę jest zdecydowanie najbardziej korzystną umową dla pracownika — pod kątem jego uprawnień oraz stabilności finansowej.
📌 Kiedy otrzymuje się umowę o pracę na czas nieokreślony?
Umowę o pracę na czas nieokreślony otrzymasz najpóźniej po przepracowaniu 33 miesięcy u jednego pracodawcy lub po podpisaniu trzech umów na czas określony u jednego pracodawcy. Uwaga! Do powyższych limitów nie wlicza się umowa na okres próbny.
Widzisz już na czym polega umowa o pracę. Długi okres wypowiedzenia, prawo do urlopu i innych świadczeń sprawiają, że jest to bardzo pożądany sposób regulowania stosunków między pracodawcą a pracownikiem.
Jeżeli porównasz swoje uprawnienia wynikające z umowy o pracę z tymi z umowy o dzieło, nie dziwi, że umowy cywilnoprawne często nazywane bywają śmieciowymi.
Zaprezentowany przeze mnie wzór umowy o pracę został przygotowany po to, abyś mogła lub mógł sprawdzić, czy podpisywane przez Ciebie umowa została przygotowana w sposób prawidłowy.
Pamiętaj o tym, że im więcej szczegółów doprecyzujesz na początku pracy, tym lepsze warunki zatrudnienia będziesz mieć w trakcie wykonywania swoich zadań.
A Ty co sądzisz o umowie o pracę?
Czy dla Ciebie taka forma zatrudnienia także wydaje się najbardziej korzystna? A może wolisz mniej zobowiązującą umowę o dzieło? Albo nie wyobrażasz sobie kariery bez własnej działalności gospodarczej?
Czekam na Twoje komentarze! 😄
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
Joanna posiada 8-letnie doświadczenie w branży rekrutacyjnej, a obecnie pracuje jako Główny Strateg do spraw Sourcingu w obszarze EMEA w firmie HAYS. Microsoft, Rolls Royce Aerospace, Abbott, AB Inbev to kilka firm z portfolio klientów...z którymi współpracowała, a do jej zadań należy definiowanie strategii pozyskiwania kandydatów w Europie, samodzielne zaradzanie narzędziami rekrutacyjnymi, monitorowanie stopy zwrotu inwestycji, wdrażanie inicjatyw z obszaru Employer Branding do procesów rekrutacyjnych oraz analiza danych. Dzielenie się wiedzą i dyskusje na temat pracy z kandydatami są jej pasją, dlatego chętnie tworzy nowe programy szkoleniowe, prowadzi zajęcia na studiach podyplomowych, organizuje warsztaty ze studentami krakowskich uczelni, pracownikami swojej firmy i wolnymi słuchaczami wywodzącymi się z różnych organizacji społecznych. Pasjonatka gier komputerowych i zagadnień socjoekonomii.
