Odprowadzając składki na NFZ jesteś objęty obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Choć jest ono obowiązkowe, to istnieje możliwość, że nie będziesz nim objęta lub objęty — a więc nie będziesz mieć uprawnień do korzystania z usług służby zdrowia. Jakie są tytuły uprawniające do objęcia takim ubezpieczeniem? Kiedy ustaje ubezpieczenie zdrowotne? Jak się zabezpieczyć przed wysokim rachunkiem ze szpitala? Czytaj dalej by poznać odpowiedzi na te i inne pytania.
“Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz” tak pisał Jan Kochanowski wieki temu. Ta prawda jest jednak uniwersalna i ma się bardzo dobrze także i dziś.
Czy zastanawiasz się nad sensownością składek na ubezpieczenie zdrowotne? Pewnie nie. Ewentualnie, gdy raz w roku podliczasz rocznego PIT-a, to uświadamiasz sobie, że to wcale niemałe kwoty.
W ten sposób finansujesz Narodowy Fundusz Zdrowia i publiczną służbę zdrowia. Nawet jeżeli teoretycznie z niej nie korzystasz.
Chcesz dowiedzieć się, na czym dokładnie polega ubezpieczenie zdrowotne i jak się je opłaca?
Przeczytaj ten artykuł i zdobądź odpowiedzi m.in. na poniższe pytania:
- komu przysługuje ubezpieczenie zdrowotne?
- ile kosztuje ubezpieczenie zdrowotne?
- jak być ubezpieczonym nie będąc zatrudnionym?
Ubezpieczenie zdrowotne zapewnia polskiemu obywatelowi dostęp do usług medycznych, mających na celu ochronę zdrowia, leczenie, walkę z chorobą itd.
W prostych słowach — mając ubezpieczenie zdrowotne — jesteś uprawniona lub uprawniony do korzystania z państwowej służby zdrowia.
Powszechna ochrona zdrowia w Polsce tak naprawdę nie przysługuje każdemu. Jest ona ograniczona do osób posiadających obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne.
Jednak z tym obowiązkiem różnie bywa — w praktyce są osoby, które takiego ubezpieczenia nie mają. W takiej sytuacji koszty leczenia w publicznych szpitalach nie są pokrywane z ubezpieczenia, a z własnej kieszeni pacjenta.
Dlaczego tak jest? Czytaj dalej, a wszystkiego się dowiesz. 😄
W Polsce istnieje obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego. Jest on regulowany przez Ustawę z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Pełna lista osób podlegających takiemu obowiązkowi jest regulowana przez art. 66 tej ustawy — i obejmuje kilkadziesiąt pozycji. Jest on nakładany m.in. na:
- pracowników,
- emerytów,
- rencistów,
- bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy,
- osoby prowadzące działalność gospodarczą,
- duchownych,
- żołnierzy,
- funkcjonariuszy służb państwowych,
- uczniów i studentów;
- dzieci,
- członków rad nadzorczych,
- osoby bezdomne wychodzące z bezdomności.
Jeżeli chcesz dokładnie poznać tę długą listę, to odsyłam Cię do wspomnianego artykułu w ustawie. 😄
Jak widzisz istnieje obowiązek, ale jak on jest w praktyce wykonywany?
W sensie — jak można wypełnić swój obywatelski obowiązek i zostać ubezpieczonym? 😄
Otóż ubezpieczenie zdrowotne zyskuje się poprzez opłacanie składek na NFZ.
Czym jest Narodowy Fundusz Zdrowia? Jest to instytucja odpowiedzialna za finansowanie opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
W związku z tym, jeżeli podlegasz pod ubezpieczenie zdrowotne, to opłacasz składki, które trafiają do NFZ. Fundusz następnie finansuje:
- szpitale,
- świadczenia lekarskie
- czy refunduje leki.
NFZ zastąpił funkcjonujące wcześniej Kasy Chorych. Choć funkcjonuje od 2004 r. to jednak wciąż możesz spotkać się z osobami mówiącymi o śląskiej czy małopolskiej kasie chorych. Nie daj się zbić z tropu — w rzeczywistości chodzi o wojewódzki oddział NFZ. 😄
Jednak, aby podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu należy być do niego zgłoszonym. Nie można tego zrobić ot tak — zgłoszenia dokonuje płatnik składek.
Pamiętaj, że:
- dla pracownika płatnikiem składek jest pracodawca;
- dla bezrobotnego płatnikiem składek jest urząd pracy;
- dla przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność płatnikiem składek jest on sam.
Uwaga! Podlegasz ubezpieczeniu zdrowotnemu już od momentu zgłoszenia.
Dlaczego ubezpieczenie zdrowotne jest tak ważne? No cóż… przede wszystkim dlatego, że dzięki niemu można korzystać z służby zdrowia.
Niestety praktyka pokazuje, że państwowa służba zdrowia oznacza:
- lekceważący stosunek do pacjenta,
- kolejki,
- załatwianie spraw graniczące z niemożliwością.
W związku z tym bardzo wiele osób decyduje się na korzystanie z prywatnych usług medycznych, o których napiszę później.
Jednak prawda jest taka, że — mimo wielu wad — służba zdrowia funkcjonuje. W związku z tym:
- w przypadku nagłego zagrożenia zdrowia czy życia możesz liczyć na pomoc ze strony pogotowia ratunkowego;
- możesz korzystać z usług szpitalnych;
- możesz udać się do lekarza rodzinnego;
- możesz korzystać z POZ — czyli Podstawowej Opieki Zdrowotnej;
- możesz korzystać z refundowanych zabiegów medycznych.
Bez ubezpieczenia zdrowotnego takie świadczenia byłyby niemożliwe.
Potrzebujesz przykładu? Wyobraź sobie, że nagle potrzebujesz karetki, w związku z podejrzeniem zawału, a nie masz ubezpieczenia. Kto zapłaci za wezwanie karetki i pobyt w szpitalu? Niestety Ty. Nagle przyjdzie Ci zapłacić sięgającą kilka lub kilkanaście tysięcy kwotę leczenia.
Ubezpieczenie zdrowotne obowiązuje także za granicą — w krajach Unii Europejskiej. Aby móc z niego skorzystać, MUSISZ wyrobić kartę EKUZ.
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego pozwala korzystać z publicznej służby zdrowia w innych krajach UE. Jest ona ważna przez 18 miesięcy. Więcej szczegółów dotyczących wyrabiania takiej karty poznasz bezpośrednio na stronie NFZ.
A co w sytuacji, w której zamierzasz wyjechać poza kraje Unii? W takim wypadku koniecznie zadbaj o wykupienie ubezpieczenia turystycznego — u prywatnego ubezpieczyciela.
Jak długo przysługuje Ci ubezpieczenie zdrowotne? To bardzo ważne pytanie — w końcu warto wiedzieć, co w sytuacji, gdy np. skończysz studia lub nagle stracisz pracę.
Co do zasady obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego wygasa wraz z zakończeniem np. stosunku pracy. Jednak pamiętaj o tym, że prawo do świadczeń trwa jeszcze przez 30 dni! Oznacza to, że jeszcze przez mniej więcej miesiąc po utracie pracy możesz korzystać ze świadczeń finansowanych przez NFZ.
Okres ten może być dłuższy np. w przypadku:
- studentów (4 miesiące od wygaśnięcia obowiązku)
- lub uczniów szkół ponadgimnazjalnych (6 miesięcy od wygaśnięcia obowiązku).
Masz wątpliwości? Odwiedź oficjalny serwis Ministerstwa Zdrowia i NFZ pacjent.gov.pl i zaloguj się, aby poznać więcej szczegółów. Możesz to sprawdzić także na Platformie Usług Elektronicznych ZUS — jeżeli oczywiście masz na niej konto.
Taka informacja znajduje się także w EWUŚ — czyli w Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców. Niestety mają do niej dostęp wyłącznie pracownicy służby zdrowia — więc o swoim ubezpieczeniu dowiesz się np. podczas umawiania wizyty w przychodni.
Pewnie wydaje Ci się, że składki NFZ odprowadzasz na konto NFZ? Nie ma tak łatwo! 😄
Odprowadza się je do ZUS, który pośredniczy w transferowaniu składki za ubezpieczenia zdrowotne. W związku z tym zarówno ubezpieczenie zdrowotne, jak i społeczne w potocznym języku określa się np. “składkami zusowskimi”.
Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne
Co do zasady wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy składek. W związku z tym w przypadku pracy jest ona ustalana na podstawie dochodu.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej jest ona ustalana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W 2020 r. wynosi ona 362,34 zł.
Pracownik
Składkę na ubezpieczenia zdrowotne finansuje z własnych środków ubezpieczony. Jednak jeżeli jesteś pracownikiem, płatnikiem składek jest pracodawca. Oznacza to, że:
- kwotę ubezpieczenia potrąci on bezpośrednio z Twojej wypłaty;
- przekaże do ZUS-u;
- z kolei ZUS przekaże ją do NFZ.
Obliczanie składek ZUS to zawsze wyższa matematyka. Aby wyliczyć wysokość składki zdrowotnej trzeba od wynagrodzenia pracownika odjąć potrącone składki na ubezpieczenia:
- emerytalne,
- rentowe
- i chorobowe.
Otrzymana kwota jest podstawą wymiaru składki zdrowotnej, którą należy pomnożyć przez 9%. W ten sposób uzyskujemy kwotę, jaka jest płacona na NFZ. Poniżej przykłady:
- Dla pracownika zarabiającego 3500 zł brutto jest to ok. 270 zł.
- Dla pracownika zarabiającego 5000 zł brutto jest to 450 zł.
- Dla pracownika zarabiającego 8000 zł brutto jest to 720 zł.
Wspomniana podstawa wymiaru składki zdrowotnej jest istotna także z jeszcze jednego powodu. Otóż możliwe jest odliczenie składki zdrowotnej od podatku dochodowego. Możesz to jednak zrobić wyłącznie w wysokości odpowiadającej 7,75% podstawy.
Cywilnoprawny
A co z ubezpieczeniem zdrowotnym dla osób wykonujących pracę w ramach umów cywilno-prawnych? Już wcześniej wspomniałam, że umowa o dzieło nie jest podstawą do objęcia takim ubezpieczeniem.
Natomiast w przypadku umowy zlecenie jesteś objęty ubezpieczeniem zdrowotnym. W tym wypadku wylicza się je tak samo, jak w przypadku umowy o pracę.
Działalność gospodarcza
Osoby prowadzące działalność gospodarczą są płatnikami składek ZUS. Co w związku z tym? Otóż MUSZĄ oni co miesiąc opłacać składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.
Co bardzo ważne — nawet w przypadku korzystania z ulg na ubezpieczenia społeczne (ulgi na start, ZUSu preferencyjnego czy Małego ZUSu plus) przedsiębiorca ma obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia zdrowotne.
Wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców jest ustalana co roku na podstawie średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Podstawa wymiaru składki nie może być niższa niż 75% takiego wynagrodzenia. Z kolei samą składkę stanowi 9% tej kwoty.
W 2020 r. składka na ubezpieczenia zdrowotne dla przedsiębiorców to 362,34 zł.
W tym miejscu warto wspomnieć także o tym, że choć ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe istnieje coś takiego jak dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.
Przypomnij sobie listę osób, które podlegają obowiązkowi ubezpieczeń zdrowotnych. Istnienie takiej listy daje do zrozumienia, że są pewne osoby, które się na niej nie znajdują. W przeciwnym wypadku ustawodawca napisałby po prostu:
Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają wszyscy obywatele Rzeczpospolitej Polskiej.
Ale tak nie napisał!
Wśród osób, które nie podlegają takiemu obowiązkowi można zaliczyć np.:
- osoby bezrobotne niezarejestrowane w urzędzie,
- osoby wykonujące pracę na umowę o dzieło.
Dla takich osób przygotowano dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.
Skoro nie opłacasz składek samodzielnie jako prowadzący firmę, ani nikt nie odprowadza ich za Ciebie, gdy jesteś pracownikiem, masz możliwość zapłacenia składek na własną rękę.
Pamiętaj jednak, że to nie są małe kwoty. Składka na dobrowolne ubezpieczenie wynosi obecnie 483,09 zł. Poza tym — jeżeli miałaś lub miałeś długą przerwę w podleganiu ubezpieczeniu — musisz złożyć także opłatę dodatkową, która wynosi np.:
- 1 073,54 zł — gdy przerwa wyniosła od 3 miesięcy do 12 miesięcy;
- 5 367,68 zł — gdy przerwa wyniesie od 2 do 5 lat;
- 10 735,36 zł — gdy przerwa wyniosła powyżej 10 lat.
Podleganie pod obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne wiąże się z jedną bardzo istotną kwestią. Otóż będąc ubezpieczonym możesz zgłosić do ubezpieczenia członka swojej rodziny.
Możesz objąć ubezpieczeniem np.:
- swoje dziecko (także przysposobione) do 18 roku życia lub do 26 roku życia w przypadku kontynuowania nauki (a w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności — bez ograniczeń wiekowych);
- męża lub żonę;
- rodziców lub dziadków, jeżeli przebywają z Tobą w gospodarstwie domowym;
- wnuków — o ile ich rodzice nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Jeżeli chcesz zgłosić członka rodziny, poinformuj o tym swojego płatnika składek (np. pracodawcę). Gdy prowadzisz działalność — samodzielnie poinformuj o tym ZUS.
W związku z tym, że brak ubezpieczenia wiąże się z dużym ryzykiem i komplikacjami, istnieje szereg “zabezpieczeń” przed brakiem ubezpieczenia. Poniżej przedstawię kilka z nich. 😄
Bezrobocie
Status osoby bezrobotnej to przykład zabezpieczenia przed brakiem ubezpieczenia zdrowotnego np. podczas poszukiwania pracy. W końcu nie zawsze udaje się utrzymać etat bez przerwy — czasem pojawia się konieczność zrobienia wolnego od pracy.
Jednak jeżeli zarejestrujesz się w urzędzie pracy, to podlegasz pod ubezpieczenie zdrowotne. Płatnikiem składek jest wówczas urząd pracy.
Dzieci do 18 roku życia
W Polsce wszystkie dzieci do 18 roku życia mają prawo do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej. Ma to zabezpieczać przed sytuacją, w której przez zaniedbanie rodziców zdrowie dziecka mogłoby być zagrożone.
Nie zwalnia to jednak z obowiązku zgłoszenia dziecka do ubezpieczeń przez osoby podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu.
Studenci
Najczęściej studenci są zgłaszani do ubezpieczenia zdrowotnego przez członka rodziny. Mogą się jednak zdarzyć sytuacje, w których studenta nie ma kto zgłosić do takiego ubezpieczenia.
Czy oznacza to, że wówczas nie są oni ubezpieczeni? Na szczęście są!
Jeżeli student nie ma żadnego innego tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, powinien poinformować o tym uczelnię. Wówczas to właśnie uczelnia stanie się płatnikiem składek na ubezpieczenia zdrowotne.
Emeryci i renciści
Czy przebywając na emeryturze i rencie ma się prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych? Oczywiście, że tak!
Od emerytury i renty odprowadzane są składki na ubezpieczenia zdrowotne.
Wspomniałam już o tym, dlaczego tak bardzo istotne jest podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu. A jak się ma do tego ubezpieczenie prywatne?
Taka polisa to domena prywatnych firm ubezpieczeniowych. Możesz wykupić je samodzielnie — indywidualnie. Możesz mieć także możliwość skorzystania z niego w ramach umowy podpisanej przez Twój zakład pracy (np. w ramach benefitów pracowniczych).
Na czym polega takie ubezpieczenie? Pozwala ono na korzystanie z prywatnych usług medycznych — np. gabinetów, przychodni czy szpitali.
Od razu spieszę z wyjaśnieniem — ubezpieczenie prywatne NIE może zastąpić obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Jest jednak jego bardzo istotnym uzupełnieniem. W końcu możliwość korzystania z prywatnych usług medycznych to naprawdę duży komfort. Zwłaszcza, że okres oczekiwania na zabieg finansowany przez NFZ może wynosić nawet kilkanaście miesięcy.
W tym artykule piszę o ubezpieczeniu zdrowotnym — które uprawnia do bezpłatnego korzystania z usług państwowej służby zdrowia. Istnieje inne ubezpieczenie — o podobnej nazwie — jednak wiążące się z zupełnie innym zakresem ochrony.
Mowa o ubezpieczeniu chorobowym.
Osoba odprowadzająca składki na takie ubezpieczenie ma prawo do korzystania ze świadczeń chorobowych. Chodzi tutaj przede wszystkim o zasiłek chorobowy, który jest wypłacany np. w przypadku pobytu w szpitalu lub w trakcie innej niezdolności do pracy.
Ubezpieczeniu chorobowemu podlegają:
- pracownicy;
- członkowie spółdzielni rolniczych;
- osoby odbywające służbę zastępczą.
W innych przypadkach ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Mogą je opłacać np. osoby zatrudnione na umowie zleceniu lub prowadzące działalność gospodarczą.
Co bardzo ważne — w przypadku ubezpieczenia chorobowego prawo do świadczeń uzyskuje się dopiero po upływie pewnego okresu (np. po opłacaniu składek za pełen miesiąc).
Na koniec chciałabym Ci jeszcze przedstawić najważniejsze obowiązki dotyczące ubezpieczenia zdrowotnego. Pamiętaj o tym, że:
- prowadząc działalność gospodarczą MUSISZ zgłosić wszystkich pracowników do ubezpieczenia zdrowotnego. Potrzebujesz do tego formularza ZUS ZZA;
- jako przedsiębiorca opłacający składki zdrowotne, musisz co miesiąc przesłać do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA. Jeżeli w danym miesiącu nie zmienia się nic w stosunku do poprzedniej deklaracji, ZUS sporządzi deklarację za Ciebie;
- deklarację ZUS DRA musisz składać co miesiąc także w przypadku opłacania dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Nie zapomnij o tym, że w przypadku zmiany danych kontaktowych musisz powiadomić o tym swojego płatnika składek lub bezpośrednio ZUS.
Powtórzmy jeszcze najważniejsze informacje — w ramach Najczęściej Zadawanych Pytań. 😄
📌 Ile kosztuje ubezpieczenie zdrowotne?
Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składek (w przypadku umowy o pracę jest to wynagrodzenie pomniejszone o składki społeczne). Dla prowadzących działalność gospodarczą ubezpieczenie zdrowotne wynosi w 2020 r. 362,34 zł. Dobrowolne ubezpieczenie to koszt 483,09 zł.
📌 Jak sprawdzić ubezpieczenie zdrowotne?
Ubezpieczenie zdrowotne najlepiej jest sprawdzić w serwisie pacjent.gov.pl.
📌 Ile kosztuje dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne?
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne kosztuje w 2020 r. 483,09 zł. Jednak jeżeli miałaś lub miałeś przerwę w ubezpieczeniu, musisz liczyć się z koniecznością wniesienia opłaty dodatkowej.
📌 Ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne emeryta?
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest odprowadzana z wypłacanej emerytury. Gdy emeryt prowadzi działalność, musi on odprowadzać składkę zdrowotną w wysokości takiej, jak inni przedsiębiorcy czyli 362,34 zł. Jeżeli emeryt korzysta z karty podatkowej lub uzyskuje przychody z działalności nieprzekraczające kwoty najniższej emerytury, może on skorzystać ze zwolnienia z konieczności opłacania składki zdrowotnej.
📌 Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne nie pracując?
Aby być objętym ubezpieczeniem zdrowotnym nie pracując można zarejestrować się w urzędzie pracy lub można być zgłoszonym przez członka rodziny.
📌 Gdzie wykupić ubezpieczenie zdrowotne?
Ubezpieczenie zdrowotne przysługuje Ci np. kiedy pracujesz lub wykonujesz pracę w ramach umowy zlecenia. Możesz także zgłosić się do NFZ w celu wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Prywatne ubezpieczenie zdrowotne możesz z kolei wykupić w prywatnej firmie ubezpieczeniowej np. w Medicover lub PZU.
📌 Kiedy wygasa ubezpieczenie zdrowotne po rozwiązaniu umowy o pracę?
Ubezpieczenie zdrowotne wygasa wraz z umową o pracę. Możesz jednak korzystać ze świadczeń jeszcze przez 30 dni od tej daty.
📌 Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne z MOPS?
Aby być objętym ubezpieczeniem zdrowotnym w ramach pomocy społecznej, musisz spełnić kryterium dochodowe (634 zł dla osoby samotnej lub 514 zł na głowę w rodzinie). Taką pomoc mogą także uzyskać osoby bezdomne wychodzące z bezdomności.
Ubezpieczenie zdrowotne to naprawdę istotna sprawa. W związku z tym, że jest ono obowiązkowe, to zdecydowana większość Polaków podlega mu z różnych tytułów — niekoniecznie związanych z umową o pracę.
Na pewno nie można ignorować tego tematu podczas myślenia o zmianie pracy.
Pamiętaj także o tym, że mając ubezpieczenie prywatne nie jesteś zwolniona lub zwolniony z obowiązkowego ubezpieczenia w NFZ. Oczywiście — patrząc na to, jak działa polska służba zdrowia — zdecydowanie warto zapewnić sobie dodatkowe zabezpieczenie w postaci ubezpieczenia prywatnego. 😄
A jakie jest Twoje zdanie?
Uważasz, że ubezpieczenie zdrowotne powinno być obowiązkowe?
A może powinno pozostać to w kwestii indywidualnego wyboru? Czekam na Twoje opinie!
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
