Wypalenie zawodowe — choć obecnie nie jest klasyfikowane jako choroba — jest coraz częstszą przypadłością. Niestety dotyka ono coraz młodszych pracowników zmęczonych trwającym wyścigiem szczurów. Syndrom ten destrukcyjnie wpływa na kreatywność, wydajność oraz relacje społeczne. Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się, jak poradzić sobie z tą przykrą przypadłością.
Dostajesz ataku paniki na myśl o poniedziałku?
Wizja powrotu z urlopu sprawia, że nie możesz wypocząć na wakacjach?
A może nie możesz spać przez ciągły stres związany z pracą?
To brzmi bardzo poważnie. Możliwe, że dopada Cię syndrom wypalenia zawodowego.
Uważaj — ta przypadłość atakuje pracowników w coraz młodszym wieku. Wcale nie musisz mieć za sobą 20 czy 30 lat pracy, żeby poczuć się wypalonym.
Co możesz z tym zrobić? Musisz zaprowadzić równowagę pomiędzy życiem zawodowym a osobistym. Wiem, że brzmi to jak tani coaching, a nie chcę dzielić się z Tobą takimi pustymi frazesami. Możliwe, że aby walczyć z wypaleniem zawodowym, będziesz musiała lub musiał skorzystać z pomocy specjalisty.
A może jesteś dopiero na początku swojej kariery i masz raczej entuzjastyczne podejście do pracy? W takim wypadku poznaj swojego wroga i spróbuj zwalczyć go już przy pierwszych symptomach.
Przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się:
- na czym polega wypalenie zawodowe;
- jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu;
- czy wypalenie pozwoli Ci na zdobycie zwolnienia lekarskiego.
Wypalenie zawodowe — nazywane także z angielskiego burnout syndrome — to przypadłość objawiająca się poczuciem chronicznego zmęczenia, przepracowania i niezadowolenia z pracy. Ważnym elementem tego syndromu jest fakt, że dotyka on zajęć, które kiedyś przynosiły przyjemność.
Nie jest to więc chwilowa sprzeczka z szefem, nienawiść do poniedziałków czy chęć szybszego urwania się z pracy w piątek. Osoby cierpiące na tę przypadłość cierpią z powodu nadmiaru stresu i nie potrafią zaznać wytchnienia.
Gdy mowa o wypaleniu zawodowym, zawsze pojawia się nazwisko psychiatry Herberta J. Freudenbergera, który jako pierwszy przedstawił takie zjawisko wycieńczenia pracą. Z kolei psycholożka Christina Maslach, spopularyzowała pojęcie wypalenia zawodowego. Wyróżnia ona trzy elementy tego syndromu:
- emocjonalne wyczerpanie;
- depersonalizacja;
- poczucie braku skuteczności.
Na podstawie tych 3 elementów nietrudno wyobrazić sobie kogoś, kto za młodu był aktywnym wolontariuszem chcącym pomagać ludziom, by z wiekiem stać się wyczerpanym cynikiem, który zatracił wrażliwość w stosunku do drugiego człowieka i stracił wiarę w sens swoich działań.
Brzmi to wszystko bardzo smutno, prawda?
Przykry obraz potwierdzają liczby. Według badań Fundacji Slowlajf 70 proc. organizacji działających w Polsce ma problemy z wypaleniem zawodowym wśród pracowników. Syndrom ten dotyka nawet co 4 Polaka.
Widzisz więc, że sprawa jest naprawdę poważna. Przyjrzyjmy się zatem objawom wypalenia zawodowego.
Jest bardzo dużo objawów wypalenia zawodowego. Poniższa lista nie wyczerpuje wszystkich. Pamiętaj o tym, że wystąpienie objawu nie świadczy jeszcze o syndromie wypalenia zawodowego. Jednak zdecydowanie powinna ona zapalić u Ciebie ostrzegawczą lampkę.
Do najczęstszych objawów burnout syndrome należą:
- ciągłe zmęczenie,
- bezsenność,
- irytacja,
- brak satysfakcji,
- obniżony nastrój,
- dystansowanie społeczne,
- kwestionowanie własnej wartości,
- skłonność do uciekania w używki.
Jeżeli zaobserwujesz u siebie powyższe objawy lub też zauważysz ich nasilenie, zdecydowanie zachęcam Cię do skorzystania z pomocy psychologa.
Przyjrzyjmy się przyczynom wypalenia zawodowego. Najczęściej jest to:
- Stres
Stałe przebywanie w stresie powodują spustoszenie w organizmie. Więcej na temat jego negatywnych skutków przeczytasz w artykule Jak sobie radzić ze stresem w pracy. - Poczucie niesprawiedliwości i bezsilności
Może to dotyczyć zarówno problemów z wewnętrzną organizacją pracy (np. brak możliwości awansu, nieprzyjazna atmosfera lub niesatysfakcjonujące zarobki), jak i np. dylematami związanymi z pracą polegającą na pomocy ludziom (np. w szpitalu, hospicjum czy podczas aktywności społecznej); - Monotonia
Praca od poniedziałku do piątku, od 9 do 17, z tymi samymi ludźmi, wykonując te same zadania… znużenie może naprawdę namieszać w głowie. - Emocjonalne zaangażowanie w wykonywaną pracę
Nadmierne przywiązanie emocjonalne do wykonywanych obowiązków faktycznie pozwala uzyskiwać dobre efekty, ale niestety tylko do czasu… - Zła organizacja pracy
Praca na zbyt wysokich obrotach czy nadmiar obowiązków to często efekty złego zarządzania w miejscu pracy. - Mobbing
Czyli wykorzystywanie lub prześladowanie przez przełożonego lub współpracownika. Takie zjawisko może zdecydowanie odebrać smak życia i zniechęcić do pracy. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Mobbing w pracy — definicja, przykłady.
W rzeczywistości profesje, w których najczęściej możesz spotkać się z syndromem wypalenia zawodowego opierają się na kontaktach z ludźmi. Najczęściej wymieniane grupy to:
- pracownicy służby zdrowia;
- pracownicy opieki społecznej;
- nauczyciele;
- pracownicy korporacji;
- przedstawiciele handlowi.
Niestety prawda jest taka, że na wypalenie zawodowe narażeni jesteśmy wszyscy — bez względu na zawód.
Kolejną przykrą wiadomością jest to, że to kobiety znacznie częściej stają się ofiarami syndromu wypalenia zawodowego. Jest to związane m.in. z łączeniem kariery zawodowej z wykonywaniem prac domowych, ale także z innym stylem pracy — bardziej nastawionym na pomoc innym.
Objawy to dopiero wierzchołek góry lodowej. Równie niebezpieczne mogą być długotrwałe skutki tego syndromu.
Zauważ, że nie dotykają one wyłącznie życia zawodowego. Wypalenie może mieć miejsce w życiu społecznym, rodzinnym, w kwestii zainteresowań. Osoby cierpiące z powodu wypalenia zawodowego:
- wycofują się z życia społecznego;
- wpadają w depresję;
- wchodzą w konflikty z członkami rodziny (co często prowadzi do rozwodów);
- uciekają w alkoholizm;
- nabawiają się chorób związanych z wrzodami na żołądku czy nadciśnieniem.
Co więcej — osoby wypalone zawodowo, które zaczynają kwestionować swoje umiejętności, faktycznie stają się coraz mniej efektywne w pracy. Mechaniczne wykonywanie obowiązków, brak skupienia, zdystansowanie od współpracowników… Wszystko to może doprowadzić nie tylko do zmniejszenia wydajności, ale skutkować nawet wypowiedzeniem umowy o pracę.
Jak widzisz — wypalenie zawodowe samo się nakręca. Zaczyna się od niechęci do pracy, a często kończy nawet na… braku pracy.
W związku z tym, tego syndromu absolutnie nie można lekceważyć.
Łatwiej zapobiegać niż leczyć — to stwierdzenie doskonale pasuje także do syndromu wypalenia zawodowego. Jednak o jakiej profilaktyce można mówić w przypadku takiej przypadłości?
Polecam Ci w szczególności:
- Korzystanie z elastycznych godzin pracy
Masz możliwość przyjścia kilka godzin później do pracy? A może możesz urwać się wcześniej w piątek? Zrób to! Nie bój się modyfikować swój czas pracy. Wyjdź wcześniej i spraw sobie przyjemność! Monotonia bardzo często prowadzi do wypalenia zawodowego. - Okresowe korzystanie z home-office
To samo tyczy się pracy z domu. Być może zmiana miejsca, w którym wykonujesz swoją pracę pozwoli Ci na złapanie oddechu? Oczywiście nie można też przeginać w drugą stronę — praca w pełni zdalna także może mieć negatywne skutki dla Twojej psychiki. - Korzystanie z urlopu wypoczynkowego i innych dni wolnych
Nie rezygnuj z urlopów! Urlop jest po to, żebyś była lub był w stanie odpocząć. Bez tego tracisz siłę do pracy i zaczynasz popełniać błędy. Nie musisz od razu wyjeżdżać w Bieszczady na dwa tygodnie, ale po prostu zrób sobie wolne od pracy. - Work-life balance
Pracuj w myśl zachowania balansu pomiędzy życiem prywatnym a pracą. Nie żyjesz po to, żeby pracować. Moim zdaniem zdecydowanie ważniejsze jest to, co robisz po pracy. - Unikaj perfekcjonizmu
Done is better than perfect — czyli jeżeli coś jest zrobione, to jest lepsze od perfekcyjnie zrobionego. Nie trać czasu na nieistotne szczegóły i pamiętaj, że rzecz zrobiona perfekcyjnie zajmuje Ci znacznie więcej czasu. Pomyśl sobie, że ten czas możesz spędzić np. na uprawianiu swojego hobby. - Znalezienie hobby
Zainteresowania nie tylko wypełniają Twój czas wolny i pozwalają zadbać o higienę umysłu. - Regularna zmiana pracy
Jeżeli pracujesz w jednym miejscu przez kilkanaście lat, możesz popaść w rutynę. Zmiana środowiska raz na 5-7 lat dostarcza wielu bodźców i pozwala nabrać dystansu do wykonywanej pracy.
Jak widzisz — wiele z tych czynników przeciwdziała nie tylko wypaleniu zawodowemu, ale także pracoholizmowi.
Wypalenie zawodowe ma bardzo silny związek z pracoholizmem. Dlaczego?
Otóż okazuje się, że bardzo wielu pracowników cierpiących na syndrom wypalenia zawodowego wcześniej było pracoholikami.
Trzeba pamiętać o tym, że pracoholizm nigdy nie jest zjawiskiem pozytywnym i także powinien być zwalczany już od samego początku. Musisz sobie uświadomić, że jest to forma uzależnienia, która niesie ze sobą bardzo negatywne skutki.
Ciekawostka! W Japonii istnieje pojęcie Karōshi, które odnosi się do śmierci z przepracowania. To wyjątkowo radykalny skutek pracoholizmu.
Jeżeli uważasz, że dopadło Cię wypalenie zawodowe, to niestety robi się już znacznie trudniej. Oczywiście zachęcam Cię do zastosowania się do porad, które zaprezentowałam jako profilaktykę tego syndromu. Jednak nawet wyjazd w białowieską głuszę może nie przynieść Ci ulgi, jeżeli nie umiesz wypoczywać i się regenerować…
W takim wypadku zdecydowanie zachęcam Cię do skorzystania z pomocy specjalisty. Pamiętaj o tym, że wypalenie zawodowe ma bardzo poważne i daleko idące skutki, w związku z tym nie można ignorować tego syndromu. Rozmowa z psychologiem może pozwolić Ci uporać się z tym problemem.
Chciałabym Ci jeszcze powiedzieć, że rzucenie pracy często nie jest najlepszym rozwiązaniem. Może się bowiem okazać, że z tak negatywnym nastawieniem będzie Ci trudno znaleźć inne zajęcie.
Obecnie wypalenie zawodowe nie jest jeszcze uznawane za chorobę, a jedynie za zespół objawów. W związku z tym formalnie nie możesz uzyskać zwolnienia chorobowego w związku z wypaleniem zawodowym.
Lekarz jednak ma możliwość wystawienia Ci zwolnienia w związku z objawami, które uniemożliwiają Ci normalną pracę.
Sytuacja zmieni się w 2022 r. od tego momentu w dokumentach WHO wypalenie zawodowe będzie funkcjonować jako choroba. Od tego czasu lekarz będzie mógł wystawić Ci zwolnienie bezpośrednio w związku z syndromem wypalenia.
📌 Co robić w sytuacji wypalenia zawodowego?
Przede wszystkim musisz rozpocząć od uporządkowania swoich priorytetów. Pamiętaj o tym, że praca nie jest najważniejsza i spróbuj popracować nad balansem pomiędzy życiem osobistym a zawodowym. Jeżeli to nie pomoże — zasięgnij pomocy specjalisty.
📌 Co to jest wypalenie zawodowe?
Wypalenie zawodowe to połączenie chronicznego zmęczenia, przepracowania i niezadowolenia z pracy. Może skutkować bezsennością, irytacją, dystansowaniem się od ludzi i innymi negatywnymi skutkami.
📌 Jak leczyć wypalenie zawodowe?
Jeżeli cierpisz na wypalenie zawodowe, najlepiej spróbować zregenerować swoje siły i odpocząć od pracy. Jeżeli masz z tym problem, skorzystaj z pomocy specjalisty.
📌 Ile zwolnienia na wypalenie zawodowe?
Wypalenie zawodowe dopiero od 2022 będzie przesłanką do uzyskania zwolnienia chorobowego. Obecnie możesz otrzymać L4 wyłącznie w związku z poszczególnymi symptomami tego syndromu.
📌 Jak pokonać wypalenie zawodowe?
Pokonać wypalenie zawodowe możesz m.in. poprzez unikanie czynników stresogennych, długi urlop wypoczynkowy, oddanie się hobby lub konsultacje psychologiczne. Sposób radzenia sobie z tą przypadłością zależy od dotkliwości symptomów i poziomu zaawansowania wypalenia zawodowego.
📌 Jak zapobiec wypaleniu zawodowemu?
Żeby nie wypalić się zawodowo musisz uświadomić sobie, że praca nie jest najważniejsza. Nie przywiązuj się do niej emocjonalnie i spróbuj się od niej zdystansować.
Wiele przyczyn blokady zawodowej jest po prostu w Twojej głowie. Jednak niektóre z nich istnieją w Twoim środowisku i są efektem np. złego zarządzania pracą. Ich nagromadzenie może doprowadzić do pojawienia się wypalenia zawodowego, które może mieć wyjątkowo poważne skutki.
Nabranie dystansu do pracy to naprawdę dobry sposób na profilaktykę przed tym syndromem. Nieważne czy znajdziesz sobie interesujące hobby, zaczniesz więcej czasu poświęcać życiu towarzyskiemu lub rodzinnemu, a może po prostu zrezygnujesz z nadgodzin — wszystko to pozwoli Ci na regenerację podczas czasu wolnego.
Nie łudź się, że możesz przez kilka lat pracować na pełnych obrotach, żeby potem tak po prostu zwolnić. Ten intensywny okres może pozostawić w Twojej psychice wiele zmian, które będą trudne do odwrócenia.
Z całego serca życzę Ci, abyś znalazła lub znalazł taką pracę, która pozwoli Ci na idealny work-life balance, będzie sprawiać Ci przyjemność, a przy tym zapewni dobre wynagrodzenie. Mam nadzieję, że CV stworzone w kreatorze Employear pomoże Ci w osiągnięciu tego celu! 😄
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
