Zastanawiasz się jak w rzeczywistości wygląda praca dla nieletnich? To zagadnienie zdążyło już obrosnąć wieloma mitami. Jeżeli nie chcesz poruszać się w gąszczu niesprawdzonych informacji, koniecznie zapoznaj się z poniższym artykułem. Dowiedz się, jak legalnie pracować mimo braku pełnoletniości!
Chcesz zacząć zdobywać doświadczenie zawodowe? Planujesz bardziej efektywnie wykorzystywać swój czas wolny? A może po prostu chcesz zarobić na wakacyjne wydatki? Boisz się, że brak 18 lat Ci w tym przeszkodzi?
Bez obaw — praca dla nieletnich pozwoli Ci na to wszystko!
Jednak czy wiesz, w jaki sposób znaleźć taką pracę i jakie są prawne ramy dotyczące zatrudniania osób niepełnoletnich? Już zaraz postaram się przedstawić Ci wszystkie najważniejsze informacje dotyczące tego zagadnienia. 😄
Ten artykuł pomoże Ci odpowiedzieć m.in. na następujące pytania:
Tematyka pracy dla nieletnich niestety jest bogata w wiele mitów. Większość z nich to oczywista nieprawda i informacje powtarzane bez ich wcześniejszego sprawdzenia.
Dlatego też chętnie przedstawię Ci kilka najczęściej powtarzanych mitów, z jakimi dotychczas się spotkałam.
Zaczniemy od mitu, który nie ma wiele wspólnego z prawdą. Pełnoletniość absolutnie nie jest wymogiem, aby móc rozpocząć pracę zarobkową.
Wraz z ukończeniem 18 roku:
masz prawo wyborcze,
zyskujesz pełną zdolność do czynności prawnych,
wygasa władza rodzicielska Twoich rodziców.
Owszem — zgodnie z kodeksem pracy — do podpisania pełnoprawnej umowy o pracę konieczny jest wymóg ukończenia przez pracownika 18 roku życia — jednak istnieje od tej reguły wiele odstępstw.
Można więc powiedzieć, że mit ten jest dość szkodliwy, ponieważ przez szerzenie takich twierdzeń wiele osób obawia się, że będąc nastolatkiem nie znajdzie legalnej pracy.
Jak jest w rzeczywistości? O tym powiem już wkrótce. 😄
Jest to oczywista nieprawda. Mit ten wprowadza w błąd na bardzo wielu polach.
Prawda jest taka, że zarówno 16-latkowie, jak i nawet 13-latkowie mogą pracować, jednak muszą oni sprostać wielu wymogom.
Poza tym cenzus wiekowy 16 roku życia jest nieaktualny. Wieki graniczne to obecnie 13 i 15 lat. Jakie warunki trzeba spełnić by móc pracować w tak młodym wieku? O tym napiszę później. 😄
To także mit. Owszem — nieletni często pracują sezonowo ze względu na to, że na to pozwalają możliwości czasowe ucznia. Dwumiesięczne wakacje to idealny sposób na dorobienie sobie niemałych pieniędzy.
Jednak — wystarczy, że jesteś absolwentem gimnazjum lub 8-letniej szkoły podstawowej i możesz pracować kiedy chcesz — nie łamiąc przy tym obowiązku szkolnego.
Jeżeli spotkałaś lub spotkałeś się z taką opinią — wreszcie masz do czynienia z prawdziwym stwierdzeniem.
Wychodząc od tego faktu, przedstawię Ci jak wyglądają ograniczenia dotyczące pracy przez osoby nieletnie. Dzięki temu nie nabierzesz się już na żadne mity. 😄
W związku z tym, że nieletni nie ma jeszcze odpowiedniego doświadczenia ani rozwiniętych praktycznych umiejętności, taka osoba jest objęta szczególną ochroną. Jest to regulowane przez Kodeks Pracy.
Żeby uporządkować kwestie związane z pracą dla nieletnich, najlepiej posiłkować się podziałem na przedziały wiekowe.
W związku z tym inaczej będziemy mówić o:
Osobach powyżej 18 roku życia mogących pracować na zasadach ogólnych,
Nieletnich w przedziale od 15 do 18 roku życia biorących udział w przygotowaniu zawodowym lub świadczących wyłącznie prace lekkie,
13- i 14-latkach którzy mogą być zatrudnieni wyłącznie przez instytucje kultury,
Osobach poniżej 13 roku życia gdzie zakres możliwych zadań jest bardzo ograniczony, a umowa jest zawierana przez rodziców lub opiekunów.
Nowelizacja kodeksu pracy obowiązująca od 1 września 2018 r. zmieniła granicę wiekową pracownika młodocianego. Od tego momentu zatrudnianie nieletniego na umowę o pracę jest możliwe od 15 roku życia — wcześniej konieczne było ukończenie 16 lat.
Co zatem trzeba zrobić, aby zostać zatrudnionym w tym wieku?
Przede wszystkim musisz:
ukończyć 8-letnią szkołę podstawową lub gimnazjum,
przedstawić zaświadczenie lekarskie, wskazujące brak przeciwwskazań zdrowotnych wobec tego typu pracy.
Co więcej — zgodnie z prawem możesz być zatrudniony:
w ramach przygotowania zawodowego,
do tzw. prac lekkich.
Na czym polega przygotowanie zawodowe? Może ono przyjmować różne formy:
zarówno nauki zawodu czy
przyuczenia do wykonywania określonej pracy,
jak również rzemieślniczego przygotowania zawodowego.
A zatem — w jaki sposób nie możesz pracować w tym wieku? Wśród zawodów wymienionych w rozporządzeniu znajdziesz m.in.:
udział w występach tancerzy w lokalach gastronomicznych,
prace przy filetowaniu ryb,
prace w kamieniołomach.
Widzisz, że katalog jest naprawdę zróżnicowany. 😄 Wymienione zawody obejmują te, które mogą wiązać się m.in. z:
zagrożeniem wypadkiem,
zakłóceniem prawidłowego rozwoju psychicznego,
nadmiernym wysiłkiem fizycznym,
narażeniem na działanie szkodliwych czynników.
Jeżeli we wspomnianym wykazie znajdziesz pracę, którą chcesz rozpocząć w ramach przygotowania zawodowego, istnieją możliwości odstępstwa — szczegóły są wskazane w wyżej wymienionym rozporządzeniu.
Boisz się, że wszystkie dzieci w reklamach pracują na czarno? 😄 Bez obaw! Prawo zezwala na ich udział np. w reklamach czy występach artystycznych.
Jednak w tym wypadku wygląda to jeszcze inaczej.
Nie ma możliwości zatrudnienia dziecka poniżej 13 roku życia. Jednak możliwe jest podpisanie umowy z rodzicami lub opiekunami prawnymi nieletniego.
W praktyce tego typu umowy podpisywane są wtedy, gdy dziecko bierze udział np. w:
sesji zdjęciowej,
reklamie,
teledysku.
Nie ma tutaj mowy o umowach o charakterze stricte pracowniczym. Najczęściej są to umowy cywilno-prawne.
Pamiętaj przy tym, że zgodnie z art. 101 i 103 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, rodzice nie mogą w pełni rozporządzać majątkiem dziecka. Pieniądze mogą być wykorzystane np. na zakup rzeczy związanych z wychowaniem osoby nieletniej, jednak nie mogą być spożytkowane na prywatne zachcianki rodzica.
zapewnienia nieletniemu szczególnej ochrony zdrowia — w związku z jego mniejszym doświadczeniem,
zagwarantowania nadzoru nauczycieli i instruktorów nauki zawodu,
sporządzenia wykazu prac wzbronionych — w oparciu o wspomniane już wcześniej rozporządzenie.
A jak wygląda czas pracy? Musisz pamiętać, że:
Nieletni poniżej 16 roku życia może pracować maksymalnie 6 godzin na dobę,
Młodociany powyżej 16 roku życia dzienna długość pracy nie może przekroczyć 8 godzin.
Pamiętaj przy tym, że do czasu pracy wlicza się także czas nauki w szkole!
A co z nadgodzinami? Nie ma możliwości zatrudnienia nieletniego:
zarówno w wymiarze nadliczbowym,
jak i w godzinach nocnych (pora nocna obowiązuje od 22.00 do 6.00 rano)
Nieletni ma również prawo do:
Przerwy o długości 30 minut jeżeli dzienny czas pracy przekracza 4,5 godziny,
Przerwy wynoszącej 14 godzin pomiędzy zakończeniem poprzedniego i rozpoczęciem kolejnego dnia pracy, obejmującą porę nocną,
Przerwy wynoszącej 48 godzin (w tygodniu) nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego niedzielę.
Zatrudnienie nieletniego wiąże się także z pewną specyfiką dotyczącą urlopu:
Po upływie 6 miesięcy młodociany pracownik ma prawo do 12 dni roboczych urlopu,
Po roku pracy zdobywa dodatkowe 26 dni. I tak z każdym rokiem – aż do ukończenia 18 roku życia, kiedy zaczynają obowiązywać go regulacje dotyczący dorosłych pracowników.
Uwaga! Nieletni uczęszczający do szkoły ma prawo do urlopu w okresie ferii zimowych, a pracodawca ma obowiązek udzielić mu wolnego w tym czasie.
Uff… jak widzisz — jest wiele różnic pomiędzy pracą nieletniego, a regularnym zatrudnieniem osoby dorosłej. Teraz przejdźmy do sekcji, w której zobaczysz, jakie zadania w praktyce może wykonywać osoba młodociana.
Wiesz już o tym, że będąc nieletnim masz możliwość zdobycia doświadczenia w ramach przygotowania zawodowego — szczególnie, jeżeli jesteś uczniem technikum lub szkoły zawodowej.
Jednak co w przypadku, gdy jesteś w szkole o ogólnokształcącym charakterze? Zobacz poniższe przykłady zawodów i potraktuj je jako inspirację. 😄
Czy wiesz o tym, że nie mając 18 lat możesz np. pracować w McDonald’s?
Elastyczny grafik i zatrudnienie na umowę o pracę to na pewno kusząca propozycja. Jednak być może warto popytać także w mniejszych restauracjach, czy nie mają zapotrzebowania na dodatkową pomoc?
Wiesz o tym, że jako nastolatek lub nastolatka możesz dorobić opieką nad dziećmi?
To doskonały sposób na tzw. pomoc sąsiedzką. Jeżeli w Twoim bloku lub okolicy mieszka para z małym dzieckiem, jest ogromna szansa, że szukają oni właśnie Ciebie!
To kolejna — obok opieki nad dziećmi — opcja pomocy sąsiedzkiej.
Jeżeli w Twoim sąsiedztwie mieszka osoba starsza, to istnieje ogromna szansa, że potrzebuje ona pomocy przy zakupach, przygotowaniu posiłków czy innych prostych czynnościach. W zależności od intensywności opieki możesz tutaj liczyć na dorobienie nawet kilkudziesięciu złotych do kieszonkowego.
Wydaje Ci się, że nie ma zapotrzebowania na takie usługi? Jesteś w ogromnym błędzie!
Zabiegani właściciele zwierząt domowych często mają problemy z pogodzeniem pracy z opieką nad psem. Zaproponuj tego typu usługę, możliwe, że naprawdę ułatwisz komuś życie, a przy okazji zarobisz nawet kilkanaście złotych za spacer.
Wiesz o tym, że możesz zarabiać dzięki swoim licznym kolegom i koleżankom?
Będąc konsultantem lub konsultantką firmy z branży kosmetyków, możesz zarobić niemałe pieniądze. Pamiętaj jednak, że najprawdopodobniej będzie się to wiązać z koniecznością zdobycia zgody rodziców lub opiekunów.
Wiesz o tym, że możesz mieć konto na Allegro już od 13 roku życia?
To doskonały sposób na sprzedaż rękodzieła, niechcianych urządzeń, starych książek itd. Poza tym to świetny sposób na zrobienie pierwszych kroków w branży e-commerce.
Tak jak wcześniej wspomniałam — wiele ofert pracy dla nieletnich jest związanych z mediami. W związku z tym — być może warto zapisać się do agencji castingowej czy modelingowej?
Możliwe, że w okolicy odbywa się właśnie casting do serialu lub reklamy?
W ten sposób możesz zdobyć nawet kilkadziesiąt złotych za dzień zdjęciowy. Oczywiście – jeżeli uda Ci się zdobyć lepszą rolę, stawki podskoczą co najmniej kilkakrotnie.
To przykład pracy sezonowej, która pozwoli zarobić nawet kilkaset złotych tygodniowo.
Oczywiście musisz wiedzieć, że wbrew pozorom wiąże się to z dużym wysiłkiem. Na tego typu zlecenie możesz liczyć przede wszystkim “po sąsiedzku” w obszarach sadowniczych.
Warto przyjrzeć się ofertom agencji pracy tymczasowej, które organizują wyjazdy zagraniczne. W takim wypadku zarobki mogą być nawet wielokrotnie większe.
Warto popytać wśród lokalnych rzemieślników, czy nie są zainteresowani pomocą.
Dla osoby nieletniej jest to doskonały sposób na zdobycie pierwszych kroków w zawodzie. Warto zrobić rozeznanie także wśród osób zajmujących się rękodziełem artystycznym, np. hafciarstwem czy garncarstwem.
Szukanie pracy dla nieletnich zdecydowanie różni się od poszukiwania regularnego zatrudnienia dla dorosłego pracownika. Często trzeba po prostu odwiedzić kilka zakładów i spytać, czy nie byliby zainteresowani taką pomocą.
Warto skorzystać także z oferty Ochotniczych Hufców Pracy. Organizacja ta pomaga w znalezieniu pracy przez trzy formy organizacyjne:
Młodzieżowe Biura Pracy,
Mobilne Centra Informacji Zawodowej,
Młodzieżowe Centra Kariery.
Jeżeli w Twoim pobliżu mieści się jedna z takich organizacji, poświęć chwilę na zapoznanie się z ich ofertą.
Oprócz tego koniecznie odwiedź portale z ogłoszeniami o pracę, w szczególności:
Bardzo dobrym pomysłem jest również przejrzenie lokalnych gazet z ogłoszeniami. W tego typu miejscach z pewnością uda Ci się znaleźć wiele ogłoszeń związanych z tzw. lekkimi pracami.
Także w przypadku pracy dla nieletnich, warto wspomóc się mediami społecznościowymi.
Na Facebooku jest mnóstwo grup, w których zamieszczane są tego typu oferty. Wystarczy w wyszukiwarkę wpisać “praca dla nieletnich” lub “praca dla młodych”, by zobaczyć listę grup z lokalnymi ogłoszeniami w pobliżu Twojego miejsca zamieszkania.
Jeżeli interesują Cię ogólnopolskie grupy, odwiedź np.:
Widzisz już, że znalezienie ofert pracy dla nieletnich nie należy do najłatwiejszych. Często wiąże się z koniecznością chodzenia po restauracjach, firmach czy zakładach i oferowania swoich usług. W związku z tym pewnie zastanawiasz się — czy warto?
Powiem Ci, że tak!
Dlaczego? Otóż w ten sposób:
Rozwijasz swoje pasje Praca w młodym wieku to świetny sposób na zmonetyzowanie hobby.
Robisz zdjęcia? Zacznij robić płatne sesje.
Interesujesz się grafiką? Zaoferuj pomoc przy obróbce zdjęć produktowych.
Umiesz programować? Zastanów się nad usługami w zakresie testowania produktów. Możliwości jest naprawdę wiele!
Doceniasz wartość pieniądza Wiesz o tym, że przeciętny student dopiero w wieku ok. 23-25 lat zdobywa swoje pierwsze wynagrodzenie. Im wcześniej poznasz wartość pieniądza, tym większy szacunek zbudujesz dla etosu pracy. To na pewno zaplusuje na dalszych etapach kariery.
Zdobywasz doświadczenie Trudno jest znaleźć pierwszą pracę, to niezaprzeczalny fakt. Jednak im szybciej Ci się to uda, tym łatwiej będzie na następnych etapach kariery. Jeżeli zdecydujesz się na pracę w młodym wieku, to jako świeżo upieczony absolwent szkoły będziesz znacznie bardziej atrakcyjnym kandydatem dla pracodawcy, niż świeżak lub świeżynka bez doświadczenia. 😄
Natomiast jeżeli nie zależy Ci na pracy stricte zarobkowej, możesz wykorzystać swój czas na niesienie pomocy dla innych.
Zastanów się nad wolontariatem. W ten sposób możesz zrobić bardzo dużo dobrego, poświęcając zaledwie kilka godzin tygodniowo. Jednocześnie wolontariat pozwoli Ci na zdobycie bardzo istotnego doświadczenia.
W jaki sposób zaprezentować się nowemu pracodawcy tak, by zdecydował się na zatrudnienie właśnie Ciebie? W przypadku szukania pracy dla nieletnich musisz starać się nawet bardziej niż zazwyczaj.
W związku z tym:
Skup się na umiejętnościach Przedstaw, jakie są Twoje kompetencje miękkie i twarde i wskaż przy wykonywaniu których zadań czujesz się najlepiej. Postaraj się operować przede wszystkim konkretami.
Przedstaw atrakcyjny opis kandydata W nagłówku Twojego CV napisz kilka zdań o sobie (tzw. opis kandydata) i powiedz, jaka korzyść wiąże się z zatrudnieniem właśnie Ciebie. Dzięki temu pracodawca pozna Twoje najważniejsze atuty bez konieczności czytania całego CV.
Napisz o zainteresowaniach Unikaj tutaj ogólników, a postaraj się przedstawić takie hobby, które powie coś na Twój temat. Pokaż, że jesteś team-playerem, wpisując w zainteresowania siatkówkę. Daj znać, że interesujesz się przygotowywaniem potraw kuchni greckiej – zamiast pisać o ogólnych kulinariach. W ten sposób powiesz więcej o sobie, a rekruterowi będzie łatwiej znaleźć z Tobą nić porozumienia.
Zadbaj o kwestie estetyczne W związku z tym, że Twoje CV będzie miało braki w sekcji Doświadczenia i Wykształcenia, musisz poświęcić dużo uwagi, by przyciągnąć uwagę rekrutera np. designem i czytelnością. Pomocne w tym będą rozmaite kreatory oraz wzory CV do wypełnienia.
Dodaj zdjęcie Zamieść w swoim CV fotografię, na której wyglądasz profesjonalnie. Absolutnie nie dawaj zdjęcia np. w dresie czy na wakacjach – w ten sposób nie pokażesz się jako poważny kandydat wart zatrudnienia.
A co z listem motywacyjnym? Nie możesz pominąć także tego elementu. Postaraj się przygotować wyczerpujący list, w którym szczegółowo przedstawisz się pracodawcy. Pokaż, że masz w sobie mnóstwo determinacji, by zdobywać doświadczenie i wykształcać nowe umiejętności.
Zadbaj o profesjonalne formatowanie listu — w ten sposób pokażesz np., że dobrze sprawdzisz się w codziennych pracach biurowych.
Zanim przejdziemy do podsumowania, zaprezentuję Ci krótką ściągawkę dotyczącą omawianego tutaj zagadnienia.
Zgodnie z prawem pracować można od 15 roku życia — w ramach przygotowywania zawodowego lub przy tzw. pracach lekkich. Dopuszczalna jest także praca młodszych nieletnich, jednak wyłącznie na rzecz podmiotów zajmujących się działalnością kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową.
📌 Jak zarobić pieniądze w wieku 13 lat?
W wieku 13 lat możesz pracować wyłącznie w branży kulturalnej, artystycznej, sportowej lub reklamowej. Potrzebujesz do tego jednak zgody opiekuna lub rodzica a także odpowiedniego inspektora pracy.
📌 Jaka praca dla nieletnich?
Jeżeli nie pracujesz w ramach przygotowania zawodowego, możesz wykonywać jedynie prace lekkie. Może to być praca biurowa lub lekkie prace fizyczne. Dopuszczalna jest także zatrudnienie np. w gastronomii, branży filmowej czy przy świadczeniu prostych usług.
I co? Masz już wszystkie informacje dotyczące tego tematu? W takim wypadku przejdźmy do zakończenia. 😄
Jak widzisz, praca dla nieletnich to bardzo szerokie zagadnienie. Będąc w wieku 15, 16 czy 17 lat możesz spokojnie szukać zatrudnienia w ramach przyuczania zawodowego lub przy pracach lekkich.
W młodszym wieku możliwa jest praca w branżach artystyczno-sportowo-reklamowych. Oznacza to, że nawet będąc dzieckiem możesz zarobić na swoim talencie do sportu czy muzyki.
Zachęcam Cię do zainteresowania się tematem pracy dla nieletnich. To doskonały sposób na zdobycie doświadczenia, co pozwoli na łatwiejszy start kariery zawodowej. Pamiętaj, że pisząc swoje pierwsze CV bez doświadczenia musisz się trochę bardziej postarać.
Jednak jeżeli w atrakcyjny sposób przedstawisz swoje umiejętności i zainteresowania, a także przedstawisz się w liście motywacyjnym — możesz zdecydowanie uatrakcyjnić swoją kandydaturę.
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
Joanna posiada 8-letnie doświadczenie w branży rekrutacyjnej, a obecnie pracuje jako Główny Strateg do spraw Sourcingu w obszarze EMEA w firmie HAYS. Microsoft, Rolls Royce Aerospace, Abbott, AB Inbev to kilka firm z portfolio klientów...z którymi współpracowała, a do jej zadań należy definiowanie strategii pozyskiwania kandydatów w Europie, samodzielne zaradzanie narzędziami rekrutacyjnymi, monitorowanie stopy zwrotu inwestycji, wdrażanie inicjatyw z obszaru Employer Branding do procesów rekrutacyjnych oraz analiza danych. Dzielenie się wiedzą i dyskusje na temat pracy z kandydatami są jej pasją, dlatego chętnie tworzy nowe programy szkoleniowe, prowadzi zajęcia na studiach podyplomowych, organizuje warsztaty ze studentami krakowskich uczelni, pracownikami swojej firmy i wolnymi słuchaczami wywodzącymi się z różnych organizacji społecznych. Pasjonatka gier komputerowych i zagadnień socjoekonomii.
