Być może miałaś lub miałeś styczność z sytuacją, w której ktoś zdobywa pracę nie ze względu na kwalifikacje — ale przez swój stopień pokrewieństwa z kierownictwem. Taki proceder to nepotyzm i niestety jest on jedną z głównych patologii rynku pracy. Dowiedz się, na czym dokładnie polega i jak z nim walczyć.
Nic tak nie deprymuje jak brak sprawiedliwego traktowania. A nepotyzm jest właśnie jedną z form niesprawiedliwości, która funkcjonuje w wielu firmach i organizacjach.
Z jednej strony mnóstwo Polaków wie o tym, że nepotyzm jest czymś złym. Z drugiej — każdy przecież chce troszczyć się o dobro swojej rodziny. Zatem — gdzie poprowadzić granicę?
Jeżeli sprawa nepotyzmu leży Ci na sercu, zachęcam Cię do przeczytania tego artykułu. Znajdziesz w nim odpowiedzi na pytania takie jak m.in.:
- czym jest nepotyzm i jakie jest jego pochodzenie?
- czy możesz walczyć z nepotyzmem — a jeżeli tak, to jak?
- jakie są skutki nepotyzmu dla pracowników?
Temat jest dla Ciebie interesujący? To koniecznie czytaj dalej! 😄
Nepotyzm to pojęcie, które wskazuje na faworyzowanie krewnych podczas obsadzania stanowisk. Odnosi się do sytuacji, w której osoba dostaje pracę nie ze względu na swoje kwalifikacje i umiejętności, ale ze względu na to, że załatwił mu ją ktoś z rodziny.
To jedna z patologii rynku pracy, która ma poważne konsekwencje. Nie tylko faworyzuje ona osobę, która obejmuje dane stanowisko. W ten sposób odcina ona szansę do zdobycia tej pracy przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach.
Zresztą… wyobraź sobie, że bierzesz udział w rekrutacji na wymarzone stanowisko pracy. Masz idealne kwalifikacje — ukończone kursy i szkolenia i kilka lat doświadczenia w podobnej branży. Rozmowa o pracę przebiega znakomicie. I co? I w końcu i tak nie dostajesz tej pracy, bo zdobywa ją krewny kierownika działu.
Prawda, że to deprymujące? Oczywiście, że tak! W takim wypadku przyjrzymy się wspólnie bliżej temu procederowi.
Nepotyzm ma setki lat tradycji, a wywodzi się… z dworu papieskiego. Papieże często na kardynałów mianowali swoich krewnych — często bratanków, siostrzeńców itd. “Trend” ten został mocno wyeksponowany przez rodzinę Borgiów w XV w.
W tamtych czasach nepotyzm oraz symonia (czyli handel sakramentami oraz godnościami i urzędami kościelnymi) były uznawane za jedne z głównych patologii kościoła, co było skwapliwie wytykane przez nurt reformacji.
Jednak nie ma się co oszukiwać — nepotyzm nie jest związany wyłącznie z dworem papieskim. W Stanach Zjednoczonych taką łatkę przyklejano wpływowym rodom Kennedych czy Bushów. Nepotyzm jest też głośny w polskiej polityce — wystarczy włączyć telewizję, by dowiedzieć się o kolejnych przypadkach obsadzania spółek skarbu państwa przez osoby powiązane z administracją.
Nepotyzm w administracji publicznej jest bardzo dobrze widoczny. Jest to związane z tym, że zmiany na takich stanowiskach są łatwe do sprawdzenia i często nagłaśniane przez przeciwników politycznych.
Polacy oczywiście dostrzegają taki proceder. W badaniu stanowiska Polaków w sprawie nepotyzmu w życiu publicznym, aż 84% respondentów zauważyło, że zjawisko to jest częste wśród urzędników państwowych i polityków. I choć formalnie w administracji obowiązuje zakaz nepotyzmu, to jednak takie sytuacje niestety wciąż się zdarzają.
Przyjrzyjmy się jednak samemu rynkowi pracy. Czy nepotyzm odnosi się wyłącznie do stanowisk w administracji publicznej? Oczywiście, że nie. Jest tak samo obecny w firmach prywatnych. Po prostu nie jest tak nagłaśniany.
No i nie można zapomnieć o tym, że istnieją pewne branże, w których nepotyzm jest uznawany za normalne postępowanie. Tak często zdarza się np. w zawodach prawniczych czy medycznych, w których “rodziny” mają łatwiej. 😄
Wydaje się, że w dyskusji publicznej w dalszym ciągu nie zostały wypracowane ogólne standardy dotyczące nepotyzmu. Mam tutaj na myśli fakt, że granica pomiędzy wspieraniem członków własnej rodziny (co przecież jest naturalne), a kolesiostwem czy kumoterstwem — jest dość płynna.
Bo przecież: czy od razu każda firma rodzinna jest karygodnym przykładem nepotyzmu? Oczywiście, że nie. Jednak trudno nie zauważyć, że samo zatrudnianie krewnego jest naprawdę ryzykowne, bo ciężko jest obiektywnie ocenić jego kwalifikacje. Oczywiście oddzielenie życia rodzinnego od zawodowego jest dość skutecznym krokiem do minimalizacji nepotyzmu, jednak temat ten wcale nie jest taki łatwy.
W związku z tym nawet w firmie rodzinnej, mogą być wprowadzane rozmaite regulacje chroniące przed nepotyzmem. Może być to np.:
- zakaz zatrudniania osób spokrewnionych w firmie,
- zakaz pracy przez spokrewnione osoby w danym dziale,
- jasne kryteria rekrutacji — takie same dla wszystkich.
Wszystko zależy jednak od intencji osób zatrudniających. Bo czasem nawet najlepsze regulacje nie pomogą, jeśli przymknie się oko na “ten jeden jedyny przypadek” brata/siostry/syna/wnuczki. 😄
OK — gdy już mamy jasną definicję co to jest nepotyzm, przyjrzyjmy się teraz, jakie są jego skutki.
Nepotyzm jest najbardziej szkodliwy dla samych pracowników. Gdy w firmie funkcjonują takie praktyki, to jest to jasny znak, że budowanie kariery w takiej organizacji może być mocno utrudnione. Od razu widać, że nie liczą się kwalifikacje i kompetencje — a koneksje.
Brak możliwości awansu może prowadzić do pojawienia się poczucia rezygnacji. Często wiąże się to ze zwiększonym poziomem stresu, a niekiedy może prowadzić także do wypalenia zawodowego.
Nepotyzm zaburza także kontakty z innymi pracownikami. Podział na “swoich” i osoby z zewnątrz może prowadzić do konfliktów, poczucia wyalienowania oraz do wzrastającego poczucia niesprawiedliwości w grupie.
Sama firma także na tym traci. Przez to, że zatrudnia osoby po znajomości, może tracić naprawdę wartościowych kandydatów, którzy mogliby wnieść sporo dobrego dla przedsiębiorstwa.
Zresztą — sama osoba zatrudniona w ramach nepotyzmu łatwo nie ma. Niestety obecność takich osób może prowadzić do pojawienia się mobbingu oraz konfliktów pracowniczych.
Jak widzisz — gdy nepotyzm zaczyna pojawiać się w strukturze firmy, to przegrywa tak naprawdę każda ze stron.
Skutki nepotyzmu są naprawdę wyniszczające dla przedsiębiorstwa. Teraz, gdy już wiesz, jak rozpoznać taki proceder, pewnie zastanawiasz się, gdzie możesz zgłosić tak niecną procedurę.
Muszę Cię zaskoczyć — nepotyzm, choć jest patologią, to często nie jest karany.
Gdy nepotyzm ma miejsce w administracji publicznej, najczęściej jest to forma korupcji. W związku z tym, jeżeli masz styczność z takim procederem, sprawę należy zgłosić na policję.
Jednak w przypadku firm prywatnych — gdzie zatrudnianie kogoś z rodziny nie jest “kupczeniem” stanowiskiem publicznym — sprawa jest nieco trudniejsza. Nepotyzm możesz wówczas zgłosić ze względu na jego swoiste konsekwencje, np.:
Wówczas należy skierować się do PIP. Jednak pamiętaj, że skarga składana jest nie na sam nepotyzm — ale na powiązane z nim zjawiska.
Jeżeli jeszcze masz wątpliwości, czy zatrudnianie ze względu na pokrewieństwo jest zjawiskiem negatywnym, przygotowałam dla Ciebie kilka najważniejszych argumentów przeciwko nepotyzmowi.
Nepotyzm ma negatywne konsekwencje, ponieważ:
- zamyka drogę innym do awansu — jeżeli w danej firmie istotne są nie kwalifikacje, a pokrewieństwo z szefem, to budowanie kariery jest przeważnie mocno utrudnione;
- utrwala nierówności — długofalową konsekwencją nepotyzmu jest to, że osoby dobrze urodzone stają się bogatsze, a osoby nie mające koneksji — mają “pod górkę”;
- napędza falę patologicznych zachowań — nepotyzm przeważnie wiąże się z rozwojem innych negatywnych zjawisk — takich jak np. mobbing, wyalienowanie pracowników, tworzenie się “koterii” w zespołach.
Zbliżamy się do końca, ale zanim to nastąpi, powtórzmy jeszcze najważniejsze informacje dotyczące tego tematu.
📌 Co to jest nepotyzm?
Nepotyzm to faworyzowanie członków rodziny podczas obsadzania stanowisk.
📌 Co to jest symonia?
Symonia to kupczenie sakramentami, dobrami, godnościami i urzędami kościelnymi. W czasach reformacji był to — obok nepotyzmu — jeden z głównych zarzutów wobec papiestwa.
📌 Jak walczyć z nepotyzmem?
Przede wszystkim należy zwiększać świadomość społeczną dotyczącą negatywnych konsekwencji takiego procederu. Im więcej osób uświadomi sobie, jak negatywne skutki ten proceder ma dla jednostek, grup i firm — tym większa szansa na ograniczenie takich zachowań.
📌 Gdzie zgłosić nepotyzm?
Gdy nepotyzm jest formą korupcji — należy zgłosić ją na policję lub do prokuratury. Gdy ma miejsce w prywatnej firmie, możesz zgłosić jego negatywne konsekwencje do PIP.
📌 Co oznacza słowo nepotyzm?
Nepotyzm wywodzi się z łacińskiego słowa nepos — oznaczającego potomek. Zatem pojęcie to oznacza faworyzowanie potomków.
Nepotyzm to nie tylko polska przywara. Jest on widoczny na całym świecie. Niestety tendencja do “załatwiania czegoś”, do zdobywania pracy “dzięki chodom” doprowadziła do wielu patologii na rynku pracy. Z wielkim smutkiem można zauważyć, że dalej one funkcjonują.
Co można z tym zrobić? Przydałaby się wielka kampania społeczna, której celem byłoby uświadomienie negatywnych konsekwencji nepotyzmu właścicielom firm oraz osobom pracującym w administracji państwowej czy samorządowej. Niestety — trzeba przyznać ze smutkiem — że na razie nic nie zapowiada się, żeby taki proceder dało się wyeliminować w całości.
A może masz inne zdanie w tym temacie i uważasz, że nepotyzm wcale nie jest taki krzywdzący? Napisz o tym w komentarzach — może wyjść z tego ciekawa dyskusja! 😄
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
